Cieśniny i przeprawy bywają odkryte (np. mosty, groble) i zakryte np. przełęcze górskie i wąwozy.
W poście niniejszym będzie mowa o przeprawach odkry­tych, umożliwiających obronę skrzydłową, podczas gdy zakryte wkraczają w ramy postu dot. pozycji górskich.
Obrona może być czynna, gdy przeprawę trzymamy w naszym posiadaniu, i bierna, gdy przeciwnikowi nie pozwalamy z niej korzystać i przebyć przeszkody (poznaj inf dot.: pozycji głównego opo­ru i pozycji tyłowej).

Rozpatrzymy obronę czynną

Pozycja będzie otaczała przeprawę łukiem, promień określa się liczebnością garnizonu, pożądane jest oddalenie pozycji dla usunięcia przeprawy z pod ostrzału (rys. 224).

Skrzydła opierają się o przeprawę i są pod ogniem flanku­jącym pozycji za przeprawą.

rys.224

 

rys.225

Bezpośrednio przed przeprawą zakłada się pozycję (ew. rów­noległą), mającą za zadanie przykryć ewentualny odwrót. Za prze­prawą zakłada się pozycję, biorącą pod ostrzał przeprawę i całą przeszkodę. Należy rozbudować sieć komunikacyjną, zbudować dodatkowe przeprawy (mosty czasowe i pontonowe), zabezpieczyć się przed zniszczeniem mostów za pomocą nieprzyjacielskich min pływających i natarcia rzecznego. Główne siły artylerii umieszcza się za przeszkodą. Tego rodzaju fortyfikowanie przepraw rzecz­nych nosi nazwę przedmościa (rys. 225).

rys.226

W pewnych wypadkach może zajść potrzeba obrony z 2-ch stron. Mamy wówczas przedmościa dwustronne (rys. 226)

Obrona bierna polega na wzięciu pod silny ogień krzyżowy przeszko­dy i przeprawy. Najwy­godniejszą wówczas po­zycją będzie wysoki brzeg własny i przeszkoda (rze­ka), zwrócona wypukłością w naszą stronę.

rys.227

Należy wówczas przede wszystkim zniszczyć przeprawę przy własnym brzegu, by zmusić nieprzyjaciela do naprawy jej pod ogniem, następnie wyjście z cieśniny zagrodzić sztucznymi przeszkodami, ubez­pieczyć skrzydła i przygotować zawczasu przeciwnatarcie ze skrzy­deł w razie sforsowania przeszkody (rys. 227).

rys.228

O ile przeszkoda jest zwrócona wypukłością w kierunku przeciwnika, wówczas należy odsunąć pozycję od rzeki, by uni­knąć ostrzeliwania wzdłuż przez artylerię przeciwnika rys. 228.

Batalion z zasady forsuje przeszkodę wodną w składzie brygady. W określonych sytuacjach działając jako oddział wydzielony lub awangarda samodzielnie.
Batalion może forsować przeszkodę wodną w szykach bojowych gdy przeciwnik zorganizował silną obronę, a jego środki ogniowe nie są całkowicie obezwładnione lub w szykach przedbojowych jeśli obrona przeciwnika jest doraźnie zorganizowana albo została silnie obezwładniona.
Na czas forsowania wyznacza się batalionowi odcinek forsowania, który zależy od możliwości bojowych pododdziału, rodzaju przeszkody wodnej, charakteru obrony przeciwnika za przeszkodą wodną oraz liczby środków przeprawowych jakie są do jego dyspozycji.

Na powodzenie forsowania wpływają takie przedsięwzięcia inżynieryjne jak:

• rozpoznanie przeszkody wodnej (dróg podejścia i koryta rzeki);
• rozpoznanie stopnia rozbudowy inżynieryjnej obrony przeciwnika;
• torowanie i wykonywanie przejść w zaporach inżynieryjnych (na podejściach, w korycie rzeki i na przeciwległym brzegu).

Po uchwyceniu przyczółka na głębokość zapewniającą urządzenie przeprawy (na przeprawę przechodzą pododdziały, gdy przeciwnik nie może prowadzić obserwowanego ognia na lustro wody) umownie kończy się forsowanie i rozpoczyna się przeprawa.

Gdy na odcinku forsowania batalionu organizuje się przeprawy desantowe:
W celu umocnienia opanowanego przyczółka na odcinku forsowania organizuje się przeprawę czołgów na samobieżnych promach gąsiennicowych. Przeprawa czołgów na przeciwległy brzeg może nabrać decydującego znaczenia o utrzymaniu, a nawet o pogłębieniu i poszerzeniu zdobytego przyczółka.
Do przeprawienia artylerii i tyłów batalionu organizuje się przeprawę desantową na sprzęcie inżynieryjnym przy użyciu samobieżnych transporterów pływających.
Na odcinku forsowania mogą być urządzane przez przełożonego (z batalionu saperów) przeprawy promowe z parku pontonowego.
Przeprawę wpław pododdziały mogą urządzać gdy nie posiadają środków przeprawowych przy szerokości rzeki nie przekraczającej 120 m, przy prądzie wody do 1,5 m/s i gdy temperatura wody jest wyższa od 12o C. Powinny wykorzystywać różnego typu zabezpieczenia jak liny, pływaki i tratwy.
W sprzyjających warunkach pododdziały organizują przeprawę w bród lub po lodzie.
Dla pododdziałów czołgów oprócz przepraw promowych w bród i po lodzie organizuje się przeprawy pod wodą przy głębokości wody do 5m. Przy głębokości powyżej 5 m i szerokości nie przekraczającej 250 m urządza się bezzałogową przeprawę czołgów pod wodą.

Utrzymywanie przepraw polega na zapewnieniu sprawnego dowodzenia i kierowania pododdziałami na przeprawie. W tym celu wystawia się służby komendanta przeprawy, jego pomocników, posterunki kontrolne, regulacje ruchu, grupy ewakuacyjno-ratunkowe oraz przeprawowy punkt kontroli technicznej.

Urządzanie i utrzymywanie dróg

W czasie podejścia do rubieży ataku batalion będzie korzystał z dróg istniejących, których utrzymaniem może zajmować się oddział zabezpieczenia ruchu przełożonego.
Z odległości rejonu wyjściowego od rubieży ataku oraz z oceny terenu wynika, że należy liczyć się z koniecznością przekroczenia przeszkody wodnej (średnio, na terenie kraju przeszkody wodne występują co 12-15 km). W związku z tym OZR powinien pozostawić w pobliżu planowanej przeprawy po mostach stałych grupę mostową, by w przypadku zniszczenia mostu stałego zorganizować przeprawę mostową. W przypadku przeszkody wodnej powyżej szerokości 20 m przeprawę przez nią zabezpiecza dowódca szczebla taktycznego.
Liczbę dróg od rubieży rozwijania w kolumny kompanijne do rubieży ataku określa się w zależności od decyzji i przyjętego ugrupowania.

Najczęściej kompanie do rubieży rozwinięcia w kolumny plutonowe będą korzystały z dróg istniejących. Natomiast od rubieży rozwinięcie w kolumny plutonowe na rubież ataku z zasady będą to drogi gruntowe i na przełaj. Odcinki dróg od rubieży rozwijania w kolumny plutonowe najczęściej przygotowują i oznakowują pododdziały będące w styczności lub samodzielnie pododdziały nacierające na wyznaczonych kierunkach.
Do samodzielnego przygotowania i oznakowanie dróg na przełaj wykorzystuje się grupy torujące, a w razie potrzeby dodatkowo wydziela się pododdział piechoty z przygotowanym sprzętem i materiałami inżynieryjnymi.
Po przełamaniu przedniego skraju obrony przeciwnika batalion wykorzystuje przede wszystkim drogi istniejące co może mu zapewnić szybkie tempo działania.

Zabezpieczenie inżynieryjne odparcia kontrataku przeciwnika

W celu odparcia kontrataku przeciwnika pododdział rozpoznaje dogodną rubież do jego odparcia i zajmuje rubież ogniową. W zależności od sytuacji taktycznej, czasu i posiadanych środków inżynieryjnych, pododdział przygotowujący się do odparcia kontrataku przeciwnika, może osłonić się grupami min, a także umocnić się poprzez wykonanie stanowisk ogniowych dla broni strzeleckiej, środków przeciwpancernych na wybranej rubieży ogniowej. Wykonane obiekty inżynieryjne maskuje się.
Na korzyść batalionu przygotowującego się do odparcia kontrataku przełożony może ustawić zapory minowe.
Takie zapory minowe powstrzymują przeciwnika podchodzącego do wykonania kontrataku, co w znacznym stopniu wydłuży czas dla pododdziału przygotowującego się do jego odparcia, a tym samym umożliwi mu zorganizowanie systemu ognia i wykonanie stanowisk dla środków ogniowych.

Umocnienie opanowanych rubieży

Po wyjściu batalionu na nakazaną rubież pododdziały przystępują do jej umocnienia. Umocnienie opanowanej rubieży polega na rozbudowie inżynieryjnej i przygotowaniu jej do obrony. Zakres i objętość prac zależeć będzie od zaistniałej sytuacji taktycznej, warunków terenowych, zadania jakie otrzymał batalion, posiadanych sił i środków inżynieryjnych. W ramach rozbudowy inżynieryjnej rozbudowuje się punkty (stanowiska) oporu w których wykonuje się