Urban warfare – działania wojenne w terenie zurbanizowanym, to walka w terenach zamieszkałych takich jak miasta i wsie, obozy i bazy. Potocznie określane mianem MOUT – Military Operations in/on Urban Terrain, czyli Wojskowe Operacje w Terenie Zurbanizowanym.

CQB to skrót od Close Quarter Battle czyli Walka na małych odległościach i obejmuje metody i taktykę walki w pomieszczeniach, budynkach, na ulicy, w ciasnych alejkach i innych miejscach gdzie widoczność i mobilność są ograniczone. Zarówno CQB jak i MOUT (Military Operations in/on Urban Terrain ) związane są z działaniami w terenie zurbanizowanym, jednak MOUT określa głównie działania w skali makro ( zarządzanie większymi oddziałami, wykorzystanie opancerzonych pojazdów itd.) o tyle CQB obejmuje działania w skali mikro, i odpowiada na pytanie jak mała grupa lub odział piechoty powinien walczyć w terenie zabudowanym, w pomieszczeniach tak by osiągnąć zadany cel przy minimalnych stratach.

Taktyka i szkolenie CQB obejmuje takie zagadnienia jak:
-broń i amunicja najbardziej odpowiednie dla tego typu działań
-specjalistyczne oporządzenie takie jak kamizelki kuloodporne i urządzenia noktowizyjne
-materiały wybuchowe
-procedury nawiązywania walki, zabezpieczania sektorów, czyszczenia pomieszczeń itd.
-poruszanie się w sekcji
-taktyka

Zazwyczaj tylko elitarne oddziały wojskowe – siły specjalne i specjalistyczne jednostki policji ( takie jak SWAT ) są szkolone w CQB. Należy również nadmienić, że wojskowa taktyka CQB zasadniczo różni się od odpowiednika policyjnego, głównie z powodu tego że wojsko zazwyczaj działa w ugrupowaniu nieprzyjaciela, natomiast policja w działa na swoim terenie. Armie często działające w terenie zabudowanym również mogą ćwiczyć elementy taktyki CQB

Działania w miastach znacznie się różnią od tradycyjnej walki na otwartym terenie przeciwko konwencjonalnej armii. Utrudniającym czynnikiem w działaniach na terenie zamieszkałym jest obecność cywili, często biorących udział w walce, zarówno członków grup paramilitarnych, grup partyzanckich, zwykłych ludzi broniący swoich domów ale cywili starających się trzymać z daleka od działań wojennych. Walki takie są również utrudnione ze względu na teren, pole widzenia ograniczone przez budynki i inne zabudowania stanowiące jednocześnie osłonę i ukrycie dla obrońców. Działania utrudnia obecność snajperów i min pułapek.

Sandia’s Precision Urban Hopper robot

Tradycyjne ( np II woja światowa ) działania wojenne często wiązały się z dużym udziałem wsparcia artylerii, z którego współczesne armie starają się rezygnować w celu redukcji ofiar wśród cywilów. Odstępstwem od takiej polityki był min. Rosyjski atak na Czeczeński Grozny gdzie atak poprzedził ostrzał artyleryjski, w ten sposób Rosjanie oznajmili, że miasto zostanie zrównane z ziemią i mieszkańcy nie biorący udział w walkach powinni je opuścić.
Zazwyczaj słabsza strona konfliktu stara się wciągnąć przeciwnika w walki uliczne.

dzieje się tak z kilku powodów:

1. Zamieszkałe miasto znacznie ciężej opanować i zająć niż otwarty teren.
2. Teren zurbanizowany jest o wiele łatwiejszy do obrony za sprawą budynków, wąskich uliczek i podziemnych tuneli. Budynki dają ukrycie dla snajperów a wąskie uliczki świetnie nadają się do organizacji zasadzek i umieszczania ładunków wybuchowych.
3. Jeżeli stroną atakująca jest armia zachodnia respektująca prawo międzynarodowe i zachodnie normy moralne będzie musiała zrezygnować z użycia ciężkiego uzbrojenia, a obrońcy budujący w mieście barykady nie będą musieli stawiać czoła czołgom, artylerii i lotnictwu.
4. „Wojny telewizyjne”: wojna w terenie zurbanizowanym wiąże się ze stratami wśród ludności cywilnej i dużymi zniszczeniami infrastruktury miejskiej. Przekazywane na żywo telewizyjne obrazy zniszczenia i ofiar stawiają stronę atakująca w niekorzystnym świetle i podkopują jej morale. A nawet niewielki straty czy ofiary, poniekąd wpisane w koszta walk z chwilą pokazania w telewizji urastają do rangi wiadomości dnia i sensacji oddziaływającej na opinie publiczną której przyzwolenie dla działań wojennych jest przecież niezbędne prowadzącym je Rządom.
5. Słabsze strony konfliktu w takich walkach często uciekają się do metod określanych mianem zbrodni wojennych takich jak używanie cywili jako żywych tarcz, wiedząc o ograniczeniach wynikających z prawa międzynarodowego jakim podlegają armie zachodnie w kwestii użycia broni wobec cywili. Ograniczone pole widzenia wymaga użycia większej liczby żołnierzy I jednostek niż by tego wymagało otwarte pole walki a operacje takie są znane z dużych strat wśród walczących stron. Siły USA walczące w 2003 r. w Iraku odnotowały zadziwiająco małe straty dzięki:

> Ostrzeliwaniu przeciwnika z dużej odległości
> Dobrze opancerzonym pojazdom takim jak AAV-7
> Nowym kamizelkom kuloodpornym i przeciw-odłamkowym, hełmom i ochraniaczom na nogi i ręce.
> Omijaniu punktów oporu jeśli pozwalała na to strategii operacji
> Znikoma organizacja i współdziałanie obrońców wywołane atakami na centra dowodzenia i środki łączności
> Znikoma wiedza Irackiej Gwardii republikańskiej na temat taktyki działania w mieście Izraelskie wojsko opracowało specjalna strategie działań w terenach zurbanizowanych nastawionych na maksymalne ograniczenie strat: zarówno wśród żołnierzy jak i ludności cywilnej.

Taktyka ta zakłada wykorzystanie przewagi technologicznej, użycie przyrządów noktowizyjnych i użyciem niekonwencjonalnych środków, min. Ciężkich buldożerów do detonacji min pułapek i torowania drogi dla czołgów i transporterów opancerzonych. Buldożery są tez wykorzystywane do niszczenia pozycji snajperskich bez narażania życia izraelskich żołnierzy.

Sławne bitwy miejskie XX w.
Stalingrad, Rosja (1942-1943).
Warszawa, Polska (Powstanie w Getcie Warszawskim 1943, Powstanie Warszawskie 1944)
Berlin, Niemcy 1945
Kosovo, Jugoslavia (1994).
Grozny,Czeczenia (1996, 1999).
Mogadish, Somalia (1992-1993).
Jenin, Zachodni brzeg (2002).

Zasady i metody prowadzenia działań w obszarach zabudowanych oraz pełnego wykorzystywania charakterystycznych cech miejscowości w walce przeciw nieprzyjacielowi.

Oddziały regularne

Walka wewnątrz miejscowości wymaga zwinności i szybkiego tempa. Należy więc zawsze brać pod uwagę możliwość zmniejszenia przepisowego wyposażenia żołnierza, tym bardziej gdy musi on nieść bron specjalną.

Zmiany w dziedzinie wyposażenia, które należy rozważać są następujące:
a. Nawet w wypadku, gdy gazy bojowe nie zostały zastosowane, można nałożyć maskę przeciwgazową, ponieważ przydaje się ona bardzo wśród dymów.
b. Trzewiki żołnierskie powodują stukanie i nie są wygodne tam, gdzie chodzi o zwinne ruchy wzdłuż chodników i dróg oraz wewnątrz zabudowań; przeszkadzają one poza tym we wdrapywaniu się do góry. Bardziej wskazane są inne rodzaje obuwia, jak trzewiki z podeszwa gumową lub sznurową, lub trzewiki gumowe. Są one specjalnie przydatne dla patrolowania. O ile nie ma innych środków, hałas trzewików tłumi owijanie ich w worki lub ręczniki.
c. Chlebak noszony na plecach można łatwo zauważyć na żołnierzu, który leży lub pełza; ponadto przeszkadza on w ruchach gdy chodzi o prześlizgniecie się przez wąskie przejścia. Lepiej zatem nosić chlebak na biodrze, używając go jako dodatkową torbę do noszenia granatów, środków do wykonania niszczeń, itd.
d. Drągi żelazne i lewary do wybijania dziur i wyważania desek, przydają się tak w natarciu jak i w obronie; Każdą drużynę należy wyposażyć przynajmniej w jeden drąg żelazny i jeden lewar.
e. Latarki elektryczne i świece są zwykle koniecznie potrzebne. Latarki należy zadymić, chyba, że chce się użyć ich jako reflektorów. Muszą one mieć także wąski strumień światła.
f. Kreda przydaje się bardzo dla wypisywania wskazówek i danych sytuacyjnych na murach, by następne oddziały mogły je wykorzystać, dla orientowania gońców, dla oznaczania miejsc postoju, dowództw itd.
g. Drabiny mogą być potrzebne dla przekraczania murów i dla wchodzenia do górnych okien budynków, lecz są one niewygodne do noszenia.
h. Sznurek rybacki lub inne silne sznurki przydają się zawsze do różnych celów, np. przy zakładaniu pułapek, sideł drucianych połączonych z minami oraz dla wciągania zaopatrzenia i amunicji małokalibrowej na wyższe piętra.
i. Długie liny z węzłami i okiem umożliwiają wspinaczkę na mury zarówno pojedynczym żołnierzom jak drobnym oddziałom. Maja one tę dobrą stronę, że są lekkie i łatwe do przenoszenia.
j. Środki wybuchowe potrzebne są dla najrozmaitszych celów.
k. Peryskopy nawet domowej roboty, lub po prostu pojedyncze lusterka przydają się bardzo dla poprawienia obserwacji z poza jakiejś zasłony.
l. Chorągiewki i inne znaki są nieodzowne dla oznaczenia budynków zajętych przez oddziały własne, w rejonach bezpośrednio sąsiadujących ze stanowiskami nieprzyjaciela.
m. Sprzęt przeciwpożarowy jest niezbędny w obronie i bardzo przydatny w natarciu.
n. Lornetki są często jedynym środkiem, przy pomocy którego można wykryć stanowisko strzelca wyborowego lub gniazdo oporu nieprzyjaciela.
o. Klamry żelazne można łatwo samemu sporządzić w razie potrzeby. O ile maja one uszka, można je przywiązać do linek dla wspinania się na mury. Wbicie klamry nie wiele głębiej jak na pół cala w dobrą cegłę lub drzewo wytrzymuje wagę człowieka.

Wiele z wyżej wymienionych i innych bardzo przydatnych przedmiotów znaleźć można w samym mieście. Wszyscy szeregowi powinni wiedzieć, czego szukać pod tym kątem widzenia i meldować o tym swym podoficerom.

Obrona Terytorialna (Home Guard)

Poza bronią, która jest wspólna milicji i wojsku, milicja wyposażona jest jeszcze w inną broń, specjalnie przydatną w walkach wewnątrz miejscowości.
–Dubeltówka jest bronią lekką, szybką w użyciu i przydaje się bardzo w walce na krótką metę. Jest to rodzaj broni bardzo skuteczny na bliska odległość.
– Karabinek 6 mm (odpowiednik naszego K.B.K.S-u). Nie wolno pomijać tej broni. W rękach wyborowego strzelca przydać się on może bardzo w walce prowadzonej samopas (sniping). Broń ta jest łatwa do ukrycia, a pełna kieszeń amunicji starczy na długi okres czasu.
–Pistolet. W rękach dobrze zaprawionych do używania go, pistolet jest bronią skuteczną w walce na bardzo bliskie odległości, np. przy przeszukiwaniu jakiegoś budynku. Natomiast w rękach kogoś niedoświadczonego wprowadza on raczej element niepewności, a czasem nawet powoduje więcej niebezpieczeństwa dla oddziałów własnych niż szkody dla nieprzyjaciela .