Różnice pomiędzy busolą a kompasem.

Kompas jest zdecydowanie prostszym urządzeniem niż busola, chociaż obie w swej budowie są oparte na igle magnetycznej.
Busola posiada lusterko, muszkę i szczerbinkę (czyli przyrządy celownicze), tarczę obrotową z podziałką co najmniej co 5 stopni, linijkę centymetrową, fosforyzujące oznaczenia.

Kompasy, szczególnie te starsze posiadają mechaniczną blokadę igły magnetycznej, ale jest to rzecz raczej nie potrzebna, dlatego z tego zrezygnowano.

Busola i kompas mogą być w środku wypełnione powietrzem lub cieczą. Te z cieczą są pewniejsze latem, a te z powietrzem zimą.

Cena busoli wynosi ok. 35 PLN. Przed zakupem należy sprawdzić poprawność wskazań busoli. Najlepiej umieszczając obok niej na chwilę magnes i sprawdzając czy po oddaleniu magnesu wskazania będą identyczne jak poprzednio.

Kompas

– to urządzenia składające; się z okrągłego, metalowego pudełka (1), wewnątrz którego znajduje się zawieszona na ostrzu igłą magnetyczna (2) często wyposażona w blokadę (3) oraz tarczy, na której znajdują się oznaczenia kierunków i podziałkę stopniową (4).

Żyletka W sytuacji awaryjnej można wykonać prowizoryczny kompas z żyletki, zamiast igły. Najpierw trzeba ją jednak stępić, aprzy namagnesowaniu zachowac maksymalną ostrożność. Żyletka swobodnie obraca ise na nitce ustawiając się w osi Północ-Połódnie.

Miseczka i igła – prowizoryczny kompas z igły i miseczki z wodą. Namagnesowujemy igłę jedwabiem lub magnesem następnie kładzimy ją na listku trawy który swobodnie pływa na wodzie. Gdy igła przestanie się kręcić, ustala się, gdzie jest Północ-Połódnie i zaznacza się na igle koniec wskazujący dany kierunek. Odtąd igła może służyć za kompas.

Busola

Często niesłusznie nazywana kompasem. Ma podobną do niego budowę, ale jest bardziej rozbudowana. Podobnie jak w kompasie możemy w niej wyróżnić: podstawę (1), na której zanjduje się obrotowy pierścień z podziałką w stopniach (tzw. limbus) (2), wewnątrz zanjduje się igła magnetyczna (3). Busola często posiada blokadę igły magnetycznej (4) – busola przedstawiona na ilustracji blokuje się po opuszczeniu przykrywki. Aby pomóc nam w dokładniejszym wyznaczeniu kierunku na podstawie busoli znajdują sie przyrządy celownicze: muszka (5) i szczerbinka (6), a także zwierciadło (7) i linijka (8). Na limbusie znajduje się również wskaźnik (9) (linia północ-południe), pomocny np. przy wyznaczaniu azymutu.

Zorientowanie stron świata.
W celu zorientowania stron świata układamy kompas/busolę w położeniu poziomym, zwalniamy igłę magnetyczną i tak długo się z nim obracamy, aż północny biegun igły magnetycznej (na ogół czerwony) wskaże punkt N. Jeśli wskazania igły kompasu/busoli wskazują ten kierunek to północ mamy przed sobą, a ramiona róży wiatrów wskażą inne strony świata.

AZYMUT

Kąt zawarty pomiędzy północą, a kierunkiem marszu. Tzn północ ma azymut 0 stopni, wschód 90 st., południe 180 st., a zachód 270 st. Oczywiście nie są to jedyne oznaczenia na busoli, azymut można wyznaczać dowolny

W szerszym znaczeniu ! – Azymut to kąt poziomy, zawarty między kierunkiem północnym a kierunkiem na dany przedmiot, mierzony zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
Aby możliwe było dotarcie do zamierzonego celu bez przeszkód, trzeba pamiętać o pewnych zależnościach i zasadach określania azymutu. położenie punktów oraz określanie kierunków w terenie i na mapie określa się za pomoc kątów poziomych, czyli azymutów.

Rozróżnia się trzy rodzaje azymutów: geograficzny, topograficzny i magnetyczny.

Na mapie można mierzyć azymuty geograficzny i topograficzny natomiast w terenie wyznacza się azymut magnetyczny.
Dokonując pomiaru azymutu na mapie, należy przede wszystkim wyznaczyć na mapie jego ramiona. Jednym ramieniem będzie kierunek północy topograficznej (linia pionowa siatki kilometrowej) lub geograficznej (południk miejscowy), a drugim będzie prosta na dany cel (kierunek marszu). Kreską zerową kątomierza należy ustawić na linii północ południe i odczytać wartość kątów azymutu na kąt omierzu busoli.W celu określenia azymutu magnetycznego w kierunku na dany przedmiot należy zwolnić igłę magnetyczną stanąć twarzą w kierunku wyznaczonego przedmiotu i nastawić przyrządy celownicze na ten przedmiot. Stojąc nieruchomo, trzeba p okręcać ruchomym pierścieniem busoli do momentu, gdy zero na limbusie pokryje się z igł magnetyczn (północnym jej końcem namagnesowanym). Wówczs odczytuje się wartość azymutu magnetycznego na wysokości muszki. Określony w ten sposób azymut nazywa się azymutem prostym. Często np. w celu określenia drogi powrotnej, trzeba się posługiwać azymutem odwrotnym.

Azymut odwrotny różni się od azymutu prostego obróceniem o 180 stopni.

W celu obliczenia azymutu odwrotnego należy dodać (jeżeli azymut podstawowy jest mniejszy od 180 stopni) lub odjąć (jeżeli jest większy od 180 stopni) warto[ć 180 stopni.Aby określić w terenie kierunek według podanego azymutu magnetycznego, należy nastawić na podziałce określoną wartość i obracać się wraz z busolą umieszczoną na dłoni aż do momentu, w którym północny koniec igły wskaże 0 stopni na podziałce limbusa. Przy takim ułożeniu igły linia celownicza przeziernik muszka wskaże szukany kierunek