Na dobre zamaskowanie mają wpływ tzw. wskaźniki obecności: nic innego jak to, co zrobiłeś lub zaniechałeś zrobić i w rezultacie czego możesz zostać wykryty. Znajomość i zrozumienie usystematyzowanych wskaźników pozwoli nie tylko samemu uniknąć wykrycia, ale także wykryć tych, którzy chcą być niewidoczni dla naszych oczu.
Zdradza obecność, dźwięk, widoczne zmiany w otoczeniu. Wśród tak pogrupowanych wskaźników zdecydowanie poczesne miejsce zajmuje wygląd. To on dokładnie zdradza położenie i jako taki jest najważniejszy dla zagadnienia maskowania. Składają się na niego elementy postrzegane wzrokowo. Spróbujmy je po kolei omówić.

Umiejscowienie

Jeśli obiekt nie pasuje do otoczenia jest łatwo zauważalny. Powoduje to zaalarmowanie obserwatora i podjęcie przez niego bardziej szczegółowej obserwacji podejrzanego terenu. Błędem jest na przykład maskowanie się dębowymi liśćmi w sosnowym lesie, rozkopywanie płaskiego terenu w celu zbudowania osłony i ukrycia za muldami lub używanie ciemnej zieleni na jasnozielonym tle. Umiejscowienie zależy zatem od rodzaju zadania, współpracy z innymi podmiotami i rodzaju terenu. Należy to uwzględnić podczas dobierania punktów operacyjnych (baza, pozycja strzelecka itp.), wyposażenia i rodzaju kamuflażu. Pamiętaj, iż przeciwnik orientuje się, gdzie mogłyby być idealne punkty operacyjne i prawdopodobnie ma je pod szczególną obserwacją

Kształt

Większość obiektów można natychmiast rozpoznać po ich kształcie; zwłaszcza, gdy wyraźnie odcinają się od tła. Człowiek rozpoznaje przedmioty przez kojarzenie ich kształtu lub konturu. Z daleka kontur przedmiotu może być rozpoznany o wiele wcześniej od szczegółów budowy. Ludzkie ciało (zwłaszcza głowa i barki) oraz wojskowy ekwipunek (broń, plecak) można łatwo zidentyfikować, o ile ich kształt nie został „złamany”. Z tego względu największe znaczenie dla maskowania osób i przedmiotów ma zatarcie wyraźnych krawędzi. W naturze występuje ogromna dowolność i przypadkowość form i kształtów. Twój ekwipunek ma raczej geometryczna formę – linie proste, wyraźne kąty.

Nakrycie głowy

Jego dobór jest bardzo istotną sprawą. Często rozstrzyga je charakter zadania, do którego się przygotowujemy. Latem w żadnym wypadku nie polecam kominiarki. Przy intensywnym wysiłku po pół godzinie, każdemu odechce się „wojowania”. Jeśli jednak zdecydujesz się na kominiarkę, to wybierz tą z cienkiej bawełny. Dodatkowo zamaskuj ja paskami materiału lub siatki maskującej. Mając hełm możesz zrobić wokół niego „zasłonkę” na twarz ze sznurków z pozawiązywanymi supełkami, co dodatkowo odstrasza komary. Możesz też zaopatrzyć się w gotową maskę na twarz dla myśliwych. Głowa jest tym miejscem ciała, które najczęściej wystawiasz. Staraj się więc zawsze dobrze ją zamaskować.

Oporządzenie

Można poprzyczepiać do niego kawałki siatki, gałązki, itp., pamiętając jednak aby nie uniemożliwiło nam to korzystania z kieszeni i ze sprzętu. Przydatny bywa również pokrowiec na plecak.

Cień

Gdy światło jest wyjątkowo silne cienie wyglądają na bardzo ciemne. Wytworzony kontrast pomiędzy tymi obszarami sprawia, że oko ludzkie nie jest w stanie przystosować się do obu na raz. Możesz wtedy skutecznie ukryć się w cieniu, ale równie dobrze możesz “wpaść” jako czarna sylwetka na rozjarzonym tle. Wszystko wystawione na działanie w miarę ostrego światła tworzy cień, który może zdradzić Twoją pozycję, np. zza węgła lub na otwartej przestrzeni – nie widać zielonej postaci na zielonym tle, ale u jej stóp rozciąga się ogromny cień. Uważaj, by nie zmieniać naturalnego układu cieni w otoczeniu lub nie rzucać cienia samemu na siebie (mając słońce za plecami przód postaci jest za ciemny w stosunku do oświetlonego tła) – tego typu sztuczne cienie nienaturalnie “odstają” od środowiska i rzucają się w oczy obserwatorów. W lesie, do którego podłoża dociera światło należy unikać jego plam i pozostawać w cieniu.

Sylwetka

Może być rezultatem padającego cienia choć najczęściej zależy od kształtu i konturu obiektu. Każdy obiekt umieszczony na kontrastującym tle staje się natychmiast doskonale widoczny. Jakiekolwiek gładkie i płaskie tło jak woda, otwarty teren lub niebo, powoduje wyraźne uwidocznienie nawet najlepiej zamaskowanego obiektu. Za to obszar z niejednolitym tłem rozmywa sylwetkę i utrudnia postrzeganie jej jako obiekt – staje się ona częścią tła. Jednak nawet w tym przypadku rzucenie własnego cienia przez postać natychmiast tworzy kształt, który można rozpoznać jako sylwetkę ludzką. Z tego względu zmiana konturów sylwetki nie na wiele się zda, jeśli nie towarzyszy jej umiejętność przemieszczania się w terenie.

Powierzchnia

Obiekt staje się podejrzany, gdy jego powierzchnia kontrastuje z otoczeniem. Obiekty o gładkiej powierzchni odbijają światło i o wiele łatwiej je zauważyć, niż obiekty o nierównej powierzchni, które dodatkowo tworzą “na sobie” grę cieni (skała, kora drzew, zarośla). Lśniące przedmioty jak sprzączki, wypastowane buty, zegarki lub urządzenia optyczne są doskonale widoczne i skutecznie przyciągają uwagę obserwatora. Kolejnym problemem jest podobieństwo faktury przedmiotu i tła. Uwaga: żaden wzór nie jest w stanie zastąpić wyglądu powierzchni. Wszelakie “panterki” nie wyglądają jak krajobraz, dopiero połączenie ich z kamuflażem (zwłaszcza naturalnym) umożliwia wtopienie się w tło. Zwróć uwagę, że w naturze rzadko kiedy cokolwiek rośnie poziomo – przeważnie jest to kierunek pionowy. Używając trawy do maskowania przymocuj ją tak jak rośnie, czyli pionowo i nie zapomnij, iż trawa w dolnej części jest jaśniejsza niż w górnej. Nawet najlepiej dobrane, ale za to “poziome” i odwrócone źdźbła trawy wyróżniają się na tle “pionowej” łąki i snajper staje się widoczny. Uważaj też na szklane przedmioty, których używanie jest niezbędne (okulary, lornetki, lunety, zegarki, kompasy itp.). Nie można uniknąć ich stosowania, należy tylko starać się, aby nie stanowiły źródła doskonale widocznych z daleka refleksów świetlnych; przede wszystkim podczas słonecznej pogody.

Buty

Można po prostu owinąć je szmatami, służy to też „rozmyciu” naszych śladów. Nie nadaje się do tego siatka maskującą, z uwagi na zbytnią „czepliwość” do drzew i krzewów. Odradzam owijanie butów szczególnie w czasie deszczu, gdy jest mokro i ślisko, szczególnie podczas chodzenia po górach. Maskowaniu butów służy najlepiej po prostu wyciągnięcie nogawek na cholewki.

Rozmieszczenie

W naturze nic nie jest rozmieszczone w symetrycznych szykach, tak jak w wojsku. Przy zastawianiu zasadzki unikaj umieszczania ludzi w liniach prostych i w równych odstępach. Gdy chodzi o pojedynczy element, to umieszczenie lunety celowniczej i obserwacyjnej na różnych wysokościach zmniejsza prawdopodobieństwo wykrycia.

Barwa

Kolor jest największym problemem i jest ściśle związany z umiejscowieniem. W naturze występuje całe mnóstwo różnych barw i odcieni, które na dodatek często się zmieniają w zależności od klimatu, pory roku, zanieczyszczenia powietrza itd. Należy je możliwie jak najwierniej naśladować – najlepiej używając naturalnego kamuflażu zdobytego na miejscu (gałęzie, liście, trawa). Im bardziej barwa obiektu odcina się od barwy otoczenia, tym bardziej staje się on widoczny. Zwłaszcza gdy dana barwa nie występuje w najbliższym otoczeniu. Sama niewłaściwie dobrana barwa może nie pozwolić na identyfikację przedmiotu, ale jest niezwykle pomocna w jego lokalizacji a przede wszystkim przyciąga uwagę. Posługując się liśćmi pamiętaj, że są one jaśniejsze od spodu i tą stroną powinny one być zwrócone w stronę maskowanego obiektu. Niewłaściwe umocowanie kamuflażu ujawnia obiekt zamiast go ukrywać. Unikaj kolorów, które przyciągają oko. Kwiaty i ukwiecone gałęzie nie są dobrym maskowaniem ze względu na ostrość barwy i przyciąganie owadów.

Ruch

Sposób, w jaki obiekt się porusza, prawie zawsze stanowi poważną wskazówkę co do jego tożsamości. Nawet przy całkowitym braku innych czynników ruch natychmiast zdradza obecność. W momencie poruszenia się przeciwnik zyskuje pewne potwierdzenie swoich podejrzeń i na pewno podejmie odpowiednie środki przeciwdziałania, a zwierzyna się spłoszy. Ruch, który najbardziej przyciąga uwagę to ruch gwałtowny i/lub urywany. Poruszaj się powoli i płynnie, unikaj niepotrzebnych ruchów. Najlepiej poruszać się za zapewniającymi osłonę przeszkodami terenowymi. Podczas prowadzenia obserwacji używaj jak najwięcej oczu, a jak najmniej poruszaj głową. Podnosząc głowę nad przeszkodą pamiętaj, że zanim coś zobaczysz, wystawisz ponad nią około 15 cm siebie, a to że nic nie widzisz nie oznacza, że nie jesteś widziany. Z tego względu nie wystawiaj głowy ponad przeszkodę a z jej boku. Poruszając się weź pod uwagę nie tylko swój własny ruch, ale także otoczenia: poruszenia dotkniętej roślinności, startujące nagle ptaki, uciekające zwierzęta, które zdradzają miejsce Twojego pobytu. Dobrze jest wykorzystać ruch spowodowany wiatrem w celu ukrycia własnego przemieszczania się.
Ruch jest bardzo łatwo dostrzec w lesie między drzewami poruszającego się osobnika, pamiętajmy by poruszać się jak najwolniej i jak najniżej (czołganie to najlepszy sposób), o ile sytuacja nam na to pozwala. Warto co chwilę przystanąć poczekać w bezruchu, nasłuchiwać, odpocząć. W miarę możliwości nigdy nie poruszać się po drogach i torach. Pamiętajmy również by nie pozostawiać po sobie żadnych śladów, nie łamać niepotrzebnie gałęzi i nie deptać po błocie. Pamiętajmy by nie wchodzić na niektóre drzewa w butach, gdyż pozostawiamy na pniu drzewa znaki otarć i by w zimie nie zrzucać z drzewa śniegu. W zimie najlepiej chodzić śladami kolegów i nie robić dodatkowych śladów.

Z wymienionymi zagadnieniami spotkasz się zawsze tworząc kamuflaż. Możesz osłabić ich działanie poprzez maskowanie lub przez wyeliminowanie powodujących je przyczyn. Na przykład przez usunięcie z wyposażenia metalowego zegarka lub użycie ochraniacza, owinięcie sprzączek taśmą izolacyjną lub zmatowienie poprzez potarcie przedmiotu drobnoziarnistym papierem ściernym. Pamiętaj, że nowe wyposażenie zazwyczaj “błyszczy nowością” w przeciwieństwie do tego już znoszonego – należy w jakiś sposób “postarzyć” nowe przedmioty. Przy czym proces „postarzania” jest nieodwracalny.

Najważniejsze elementy maskowania:

(nie poruszane wcześniej lub bardziej opisane)

Odstęp

Chyba nikt z nas nie widział idealnej symetrii w naturze – nigdy nie poruszajmy się w regularnych odstępach między resztą osób z drużyny. Ten drobny element również może ułatwić nasze wykrycie.

Odblaski

POZBYĆ SIĘ ICH, zamalować, schować, zakryć, zakleić. Wszelkie przedmioty takie jak zegraki, latarki, lornetki, kubki, sprzączki od pasków, jasne naszywki, metki, żądła(biała metka na kołnierzu polskiego munduru), mogą odbić światło, które wróg bardzo łatwo zauważy.

Dźwięk

Nienaturalne dźwięki w lesie nie występują, więc również zwracają uwagę nieprzyjaciela, zachowaj więc ciszę! Nigdy nie prowadź żadnych rozmów nawet szeptów. Wycisz swój sprzęt wypchaj to co stuka, brzęczy i dzwoni. Dobrym patentem jest także wyciszenie klamer plecaków i zminimalizowanie zwisających troków. Wyłącz wszelkie inne dźwięki komórki, zegarka itp.

Zapach

Ten także może nas zdradzić, choćby zapach papierosów czy drogich perfum, chodź te tańsze również są wyczuwalne. Wszelkich nietypowych zapachów należy się wyzbyć. Tu przygotowanie należy zacząć już w domu i nigdy nieprać munduru w żadnych zapachowych płynach i zmiękczaczach do tkanin. Najlepiej z odrobiną płynu do naczyń(zapobiegnie to także szybkiemu spraniu kolorów maskujących) przepłukać w wodzie i wysuszyć. Najgorszym wrogiem ludzkich zapachów jest pies.

Kamuflaż osobisty:

Twarz

Zawsze znajduje się najwyżej i najbardziej rzuca się w oczy. Sylwetka jej również jest łatwo rozpoznawalna. Istnieje kilka sposobów na zamaskowanie twarzy.

Kominiarka

Maskuje naszą twarz, lecz pozostawia sylwetkę bez zmian i ogranicza słuch.

Malowanie

Tu najczęściej można spotkać się z poglądem że części jasne maluje się na ciemno, a części ciemne na jasno. Każda farba już po 3-4 godzinach nadaje się do poprawki, należy pamiętać by malować się często, mocno i na całej powierzchni wraz z szyją.

Kolory powinno się dobierać następująco:

• Las iglasty – malowanie w szerokie pasy pionowe w kolorach brązowym i zielonym,
• Las liściasty – malowanie w drobne plamy w kolorach zielonym, brązowym i czarnym,
• Pustynia – pasy poziome w kolorach brązu i żółci,
• Tereny miejskie – kwadratowe plamy w różnych odcieniach szarości i czerń.

Nakrycie głowy

Należy pamiętać by również zamaskować głowę i pozbyć się jej sylwetki można np. powpinać sobie świeże gałązki z pobliskich drzew lub założyć hełm z siatką maskującą i odpowiednio go udekorować.

Dłonie

Może i nie są one aż tak widoczne jak inne części ciała jednak je również należy ukryć. Można znowu to zrobić na dwa sposoby:

• rękawiczki – odpowiednie rękawiczki zamaskują kolor naszych rąk,
• malowanie – malujemy je tak samo jak twarz i w te same kolory.

Tułów, Ręce, Nogi

Zazwyczaj te elementy maskuje odpowiednia odzież należy więc pamiętać aby ta pasowała do terenu w jakim się znajdujemy. Jeżeli jest inna, również należy dodać parę naturalnych dodatków, powpinać różnego rodzaju gałązki i dary lasu. Można po prostu założyć odpowiedni maskałat. Należy jednak pamiętać by zbytnio nie przesadzać z dekoracją swego ciała. Naszym celem jest stać się niewidocznym, a nie największym krzakiem w okolicy.

Stopy

Na nich zazwyczaj znajdują się buty należy więc zadbać oto by i te komponowały się z resztą. Tu akurat niema problemu po prostu nacieramy je najbliższą ziemią, trawą, błotem, można także opleć je jakimś materiałem.

Sprzęt

Nasze oporządzenie również należy zamaskować w takie same barwy jak reszta naszego ciała. Oczywiście należy uważać by nie zakryć przyrządów celowniczych albo zamka swej broni.

Jeżeli zwrócimy uwagę na to by wszystkie te elementy wyeliminować i odpowiednio dopracować swój kamuflaż osobisty staniemy się jednością z otaczającym nas terenem. Wtedy wątpię by jakikolwiek wróg był w stanie nas dostrzec.

Pamiętajcie „zauważony cel to cel zniszczony”.

Rodzaje maskowania

Maskowanie dekoracyjne

Polega na stosowaniu sztucznych konstrukcji maskujących. Dzięki niemu można pozorować inny niż aktualny stan obiektów rzeczywistych. Budując odpowiednią konstrukcję maskującą można np. przekonać nieprzyjaciela, że istniejący i przejezdny most został zniszczony.

Maskowanie imitacyjne

Polega na upodabnianiu maskowanych obiektów stałych do niegroźnego otoczenia, jak sterty drewna, stosy kamieni, zabudowania gospodarskie.

Maskowanie kolorystyczne

To klasyczny kamuflaż, czyli zmiana barwy obiektu lub jego części, malowanie deformacyjne i ochronne mające wtopić obiekt lub żołnierza w otoczenie. W malowaniu kolorystycznym wykorzystuje się zazwyczaj zestaw 2-3 barw, dobranych w zależności od otaczającego terenu i pory roku.

Maskowanie naturalne i roślinne

Polega na wykorzystaniu naturalnych właściwości terenu (np. przy słabej widoczności: mgła, zadymka śnieżna, noc) oraz żywej i ciętej roślinności. Roślinność żywą (drzewa, krzewy) wykorzystuje się do maskowania obiektów stałych (schrony bojowe, hangary na lotniskach, stałe baterie, np. obrony wybrzeża lub przeciwlotniczej), natomiast roślinność cięta może być wykorzystywana tylko doraźnie przez obiekty ruchome (pojazdy) i żołnierzy.

Maskowanie świetlne

Polega na zaciemnianiu obiektów rzeczywistych, przy jednoczesnym rozświetlaniem obiektów pozornych. Częścią tego rodzaju maskowania jest maskowanie w podczerwieni mające utrudnić przeciwnikowi rozpoznanie, poprzez nadanie obiektom rzeczywistym takiej samej długości fali (0,76 – 1,5) jak otaczająca roślinność i grunt.

Maskowanie obiektu

Polega na ukryciu przez nieprzyjacielem obiektu stojącego, lub też utrudnieniu określenia kształtu i sposobu wykorzystania obiektu. W tym celu wykorzystuje się wszystkie przedstawione powyżej sposoby maskownicze.

Temat maskowania jest bardzo skomplikowany. Po pierwsze trzeba się zastanowić przed czym się maskujemy? A konkretnie przed jakim detektorem. Cały czas trzeba również pamiętać, że za każdym urządzeniem stoi człowiek.

“Mój Stryj został poważnie ranny pod Monte Cassino kiedy niemiecka artyleria strzeliła w dom z którego prowadził obserwacje – nie dlatego ze stanowisko zostało zdemaskowane, tylko tak po prostu “kontrolnie” – był dom, więc trzeba było tam przyłożyć z 150mm, niezależnie czy jest tam wróg czy nie. OK, tyle w ramach wstępu.”

Podstawowe detektory na polu walki: ludzkie oko+lornetka=pasmo wizualne, podczerwień, radar.

Zawsze i wszędzie maskujemy obiekty w paśmie wizualnym. Podczas maskowania pojazdów wszystkie podstawowe zasady kamuflażu są aktualne: kształt, odstęp, otoczenie, cień, sylwetka, zapach, dźwięk, ruch.

Pojazdy wprowadzamy na pozycje w ten sposób aby były ją w stanie szybko opuścić lub żeby miały najmocniejszy pancerz wystawiony na potencjalny ostrzał npla – w przypadku czołgów.

Maskujemy ślady dojazdu na pozycję. Maskujemy szyby – kartonem, farbą, płótnem (albo folią antyrefleksyjną CAMOGLAZE). Podczas stosowania siatki należy pamiętać o zmianie kształtu pojazdu – jeżeli owiniemy kontener siatką, będzie on wyglądał jak kontener owinięty siatką – trzeba rozbić kształt pojazdu za pomocą tyczek, żerdzi, odciągów etc.

Praktyka spotykana w WP +ex-PW polegająca na wycinaniu drzew działała bardzo dobrze – pod Kurskiem. Teraz nie jest to stosowana praktyka – liście bardzo szybko więdną, zmieniają kolor, a dodatkowo trzeba maskować miejsce ich wycięcia.

Co do siatki – siatki firmy Barracuda (SAAB) maskują we wszystkich możliwych częstotliwościach obserwacji – Nie jest to kit, i rzeczywiście tak jest.

Jeżeli pojazd ma określony grafik rozruchu (np: silnik trzeba włączać co godzinę – należy się zastanowić nad ekranami termicznymi).

Jeżeli pozycja jest narażona na kontakt, należy przygotować co najmniej 3-4 pułapki termiczne – są odpalane po wykryciu przez npla – wystarczą kanistry wkopane w ziemie odpalane zdalnie – wtedy można “zgubić” głowice pocisków naprowadzających. (nowe podręczniki rosyjskie opisują to zagadnienie dość obszernie.)

Anteny są odprowadzane na “przedłużkach” na maksymalną odległość, żeby nie prowadzić łączności z miejsca postoju pojazdu.

Na koniec – jak już zamaskujemy idealnie nasz wóz, nie możemy 5 metrów obok rozpalić ogniska i uskuteczniać innych widocznych czynności.