W trakcie działań w terenie umiejętność ta może nam się bardzo przydać. Wiedząc co nas czeka możemy podjąć wiele decyzji mogących mieć bezpośredni wpływ na powodzenie akcji. Sztuka ta nie jest trudna do opanowania. Są to sposoby obserwacji pogody i wyciągania z nich wniosków. Metoda sprawdzona, wiarygodna i używana od stuleci.

Utrzymująca się ładna pogoda:

• niebo przy wschodzie słońca jasnobłękitne lub szarobłękitne
• wysokie ciśnienie
• rano jest niska temperatura i mała wilgotność, bez wiatru
• czyste niebo, noc jasna, zimna i gwiaździsta, gwiazdy błyszczące
• chmury pierzaste, wysoko na niebie
• dym unosi się pionowo do góry

Utrzymująca się zła pogoda:

• czerwony wschód słońca
• niebo zachmurzone
• słońce zachodzi za warstwą chmur
• aureola wokół słońca i księżyca
• niskie ciśnienie i duża wilgotność
• temperatura spada latem, a wzrasta zimą
• dym szybko się rozprasza

Poprawa pogody

• niebo zachmurzone rano
• wiatry wschodnie latem
• spokojna praca pająków i mrówek
• szary wschód słońca, pogodny zachód
• wzrastające ciśnienie
• ”czysty” horyzont

Pogorszenie pogody

• niebo zaczyna się chmurzyć
• czerwony wschód i zachód słońca
• wieje wiatr z zachodu
• chmury kłębiaste wędrują w innym kierunku, niż wieje wiatr nisko przy ziemi
• jaskółki latają nisko
• mrówki pracują intensywnie i chowają się
• zachmurzony horyzont
• ciśnienie spada
• latem temperatura spada, zimą wzrasta
• wiatr zaczyna wiać szybciej

Oprócz tego zakłada się że:

• czerwony wschód zapowiada zbliżanie się burzy
• żółty zachód zapowiada wiatr
• wygwieżdżone niebo i wiejące wschodnie wiatry zimą zapowiadają mróz
• szron i mgła wcześnie rano zapowiadają pogodny dzień
• wiatr poprzedzający deszcz zapowiada poprawę
• wiatr zrywający się po deszczu zapowiada pogorszenie pogody

Wszystkie te porady, chociaż sprawdzone w praktyce nie zawsze gwarantują 100% pewność, tym bardziej że coraz częściej mówi się o występujących anomaliach pogodowych. Można jednak dzięki nim orientacyjnie przewidzieć pogodę. Pamiętajmy jednak, że „pogoda lubi płatać figle”.

Letnie – zwiastuny ładnej pogody (lub jej utrzymania się):
• = Rosa wieczorem i rano
• = Mgły wieczorne i nocne rozpływające się rano
• = Wieczorna i nocna wyższa ciepłota w lesie niż na otwartej przestrzeni
• = Pojawiające się latem przed południem kłębiaste pojedyncze chmury, które znikają pod wieczór
• = Wiatry wschodnie latem
• = Jasny, “biały” zachód słońca
• = Biały wschód słońca
• = Jasny wschód księżyca w czasie pełni
• = Wzmagający się po bezwietrznej nocy poranny wiatr zmniejszający się od godzin południowych
• = Spokojna praca pająków i mrówek
• = Wysoki lot jaskółek
• = Pionowe unoszenie się dymu
• = Wieczorne pojawienie się komarów latem

Złą pogodę latem wróżą:

• = Czerwony wschód i zachód słońca
• = Blady lub żółty wschód księżyca w czasie pełni
• = “Halo”1 wokół księżyca i słońca
• = Pojawienie się chmur pierzastych lub “baranków”
• = Wieje wiatr z zachodu
• = Chmury kłębiaste wędrują w innym kierunku, niż wieje wiatr nisko przy ziemi
• = Chmury kłębiaste nie zanikają po południu, lecz się gromadzą
• = Parne powietrze, chmury kłębiaste rosną ku górze, brak wiatru
• = Jaskółki latają nisko
• = Mrówki pracują intensywnie i chowają się
• = Pszczoły spieszą się do uli
• = Ślimaki wpełzają na drzewa i kamienie
• = Bociany ochotnie wychodzą w dużej liczbie na łąki
• = Pająki polują podczas upału
• = Ważki latają nerwowo i nisko

Zimowe zapowiedzi mrozu:

– Osadzanie się “szadzi” na drzewach

– Wygwieżdżone niebo

– Wieją wschodnie wiatry

Zimowe zapowiedzi opadów śniegu:

– “Halo”1 wokół słońca i księżyca

– Zamglenie powietrza

– Wieją północno-zachodnie wiatry

Powyższe przykłady mogą być czasem mylące; należy brać pod uwagę kilka wspólnie występujących elementów z jednej grupy. Należy też pamiętać o ukształtowaniu terenu i innych lokalnych uwarunkowaniach. Pewnym źródłem wiedzy o pogodzie są chmury:

• Najwcześniej złą pogodę zapowiadają chmury wysokie, jak Cirrus i Cirrostratus (włókna i pióra – tworzą “halo”2 wokół słońca, są rodzajem zamglenia; ich zanikanie wróży dobrą pogodę)
• Deszczonośny Stratus, są to płaskie, niskie chmury, które przekształcając się, już jako Nimbostratus, zwiastują szybkie opady (ten drugi rodzaj chmur, to niskie, piętrzące się i siniejące kłęby)
• Cumulus wróży ładną pogodę, lecz gdy przeradza się stopniowo w Cumulonimbus zwiastuje gwałtowną burzę, zwłaszcza, gdy przypomina przewężone pośrodku kowadło (pierwsze chmury, to nasze ulubione “kłęby bitej śmietany”; drugie są podobne, lecz sięgają wysoko, ku górze)