Rozpoznanie ogólnowojskowe, jako jeden z podstawowych rodzajów rozpoznania szczebla taktycznego, stanowi najważniejsze źródło wiarygodnych, terminowych i dokładnych danych o stronie przeciwnej w zakresie dotyczącym jej składu, ugrupowania i rozmieszczenia zasadniczych elementów decydujących o jej sile i zdolności bojowej. Uzyskanie i przekazywanie tych wiadomości w czasie rzeczywistym, umożliwia podjęcie właściwej decyzji w określonej sytuacji taktycznej, co do wyprzedzającego i zaskakującego użycia własnych sił i środków. Tym samym uniemożliwia zrealizowanie celów założonych przez stronę przeciwną.
Rozpoznanie ogólnowojskowe realizowane jest przez pododdziały wyposażone w zróżnicowany sprzęt transportowo-rozpoznawczy i bojowy, pozwalający na różnorodność sposobów prowadzenia rozpoznania w zależności od potrzeb pola walki. Istotne jest to zwłaszcza w strefie taktycznej, gdzie pole walki wymusza potrzebę prowadzenia rozpoznania w różnych formach oraz bezpośrednio na obiektach strony przeciwnej w jej głębi taktycznej. Szczególna rola rozpoznania ogólnowojskowego polega na tym, że jest to rozpoznanie bezpośrednie działającego prawie na “dotyk” rozpoznawanego obiektu, a zatem jest bardzo wiarygodne. Ma to szczególne znaczenie w obecnej dobie, gdzie maskowanie i tworzenie obiektów pozornych stało się działaniami organizacyjnymi, porównywalnymi z rzeczywistym planowaniem działań bojowych.

Do prowadzenia rozpoznania ogólnowojskowego przygotowywane są wyspecjalizowane organa rozpoznawcze, na których spoczywa główny ciężar działalności. Ze zrozumiałych względów, etatowe siły i środki rozpoznania, nie mogą zapewnić zdobycia wszystkich danych o przeciwniku. Dlatego też, aby rozpoznanie było w pełni skuteczne, musi być powszechne. Oznacza to, że w czasie walki przeciwnika powinien rozpoznawać każdy żołnierz, a każdy dowódca pododdziału – organizować i prowadzić systematyczne rozpoznanie, tak dla potrzeb własnych, jak i szczebla nadrzędnego. Sprowadza się to do tzw. cyklu rozpoznawczego.

Cykl rozpoznawczy to:

• szereg czynności, procesów w skład, których wchodzą: planowanie, zbieranie informacji i przygotowanie zarządzeń;
• zbieranie informacji rozpoznawczych;
• przetwarzanie zdobytych informacji;
• wykorzystanie i rozpowszechnianie zdobytych i opracowanych informacji.

Czynności te powtarzają się okresowo oraz pozostają między sobą w określonym związku przyczynowo – skutkowym stanowiącym pewną całość.

Planowanie i organizowanie (przygotowanie)

• ustalenie jakie dane rozpoznawcze są potrzebne do podjęcia decyzji w opracowaniu planu;
• ustalenie pierwszeństwa potrzeb niezbędnych informacji i wiadomości;
• zachowanie równowagi między potrzebami a własnymi możliwościami zdobywania wiadomości i informacji;
• jakie wiadomości jakimi środkami powinno się zdobywać;
• przygotowanie odpowiednich rozkazów i zarządzeń;
• terminowe stawianie zadań w zakresie zdobywania danych;
• określenie sposobu przechowywania danych przez organa rozpoznawcze;
• organizacja odbioru danych z rozpoznania powietrznego.

Zbieranie

• zapisywanie, zanotowanie lub graficzne nanoszenie wiadomości na mapę;
• systematyczna kontrola napływu informacji oraz wykonywania zadań;
• ciągła kontrola aktualnego systemu łączności a szczególnie nieetatowych elementów rozpoznawczych;
• stały odbiór danych z rozpoznania powietrznego;

Przetwarzanie

• Ocena, krytyczna analiza wiadomości, celem uzyskania właściwej jej interpretacji;
• Interpretacja i ustalenie wiarygodności uzyskanych wiadomości.

Rozpowszechnianie

• Informowanie: bieżące, okresowe;
• Składanie meldunków
• Komunikaty rozpoznawcze
• Terminowa wymiana informacji o przeciwniku z sąsiadami, wyższym sztabem oraz ze współdziałającymi wojskami;
• Wymiana informacji wewnątrz sztabu (rodzajami wojsk i służb).

Zasada, że każdy żołnierz prowadzi rozpoznanie przeciwnika i terenu jest odbiciem obiektywnych potrzeb, w celu zabezpieczenia najbardziej efektywnego wykorzystania sił i środków a tym samym osiągnięcia celu walki.

Prowadzenie rozpoznania jest zadaniem ważnym, a jednocześnie złożonym. Wymaga więc odpowiedniego wyszkolenia oraz przygotowania zarówno poszczególnych żołnierzy, jak i całych pododdziałów, nie tylko rozpoznawczych. Żołnierze wyznaczeni do prowadzenia rozpoznania powinni znać i umieć praktycznie stosować różne sposoby zdobywania wiadomości o przeciwniku oraz rozpoznawać siły i środki na podstawie ich cech demaskujących. Zadania te najczęściej będą wykonywane w skomplikowanych sytuacjach bojowych, trudnych warunkach terenowych i meteorologicznych, często przez drużyny i załogi wozów bojowych działające w oderwaniu od sił własnych.

Z uwagi na stosowane obecnie siły i środki rozpoznania, sposoby działań i wykorzystywane przy tym źródła informacji, rozpoznanie taktyczne oprócz rozpoznania ogólnowojskowego dzieli się na:

• Ogólnowojskowe
• Radioelektroniczne
• Artyleryjskie
• Inżynieryjne
• Powietrzne
• Skażeń

Rozpoznanie radioelektroniczne

Dostarcza wiadomości o stronie przeciwnej drogą wykrywania i przechwytu emisji fal radiowych, analizy treści wymiany informacji radiowej i parametrów technicznych sygnałów radiowych oraz namierzania miejsc rozmieszczenia radiostacji pracujących w zakresie UKF. Dostarcza także wiadomości o pracujących systemach radiolokacyjnych.

Rozpoznanie powietrzne

Prowadzą załogi śmigłowców oraz bezpilotowe aparaty latające. Prowadzi się je przez obserwację wzrokową, fotografowanie oraz z wykorzystaniem pokładowych rozpoznawczych urządzeń optoelektronicznych.

Rozpoznanie inżynieryjne

Organizuje się w celu zdobycia informacji, niezbędnych dowódcy, do podjęcia decyzji w organizowaniu inżynieryjnego zabezpieczenia działań. Prowadzą je inżynieryjne elementy rozpoznawcze, wydzielone z etatowych pododdziałów rozpoznania inżynieryjnego, samodzielnie lub działając w składzie innych elementów rozpoznawczych.

Rozpoznanie skażeń

Jest to kontrola skażeń promieniotwórczych, chemicznych, biologicznych i przemysłowych. Prowadzi się go w celu wykrycia skażeń we właściwym czasie i dostarczeniu dowódcy i sztabowi niezbędnych (danych) informacji o skażeniach, umożliwiających podjęcie skutecznych decyzji do przeciwdziałania im. Rozpoznanie skażeń prowadzone jest nieprzerwanie przez pododdziały rozpoznania skażeń oraz specjalnie do tego przygotowane nieetatowe drużyny (załogi) rodzajów wojsk i służb. Do wykonania swoich zadań organizują one patrole i posterunki rozpoznania (obserwacji) skażeń działające samodzielnie lub w składzie ogólnowojskowych elementów rozpoznawczych.

Rozpoznanie artyleryjskie

Ma na celu zdobywanie danych o stronie przeciwnej, terenie i warunkach meteorologicznych, niezbędnych do rażenia ogniowego. Prowadzone jest w sposób ciągły z użyciem wszystkich etatowych i przydzielonych pododdziałów rozpoznania wzrokowego, dźwiękowego i radiolokacyjnego w ścisłym powiązaniu z rozpoznaniem ogólnowojskowym i rozpoznaniem rodzajów wojsk.

Obiekty rozpoznania taktycznego

Przez obiekt rozpoznania należy rozumieć siły i środki przeciwnika, jego urządzenia inżynieryjne i obiekty terenowe, które mogą wywierać określony wpływ na działania naszych wojsk (np. trudności w pokonaniu) lub mające wyraźne znaczenie wojskowe.

Obiekty rozpoznania mogą składać się z jednego lub kilku ważnych elementów, które zależnie od tego, w jakim stopniu będą obezwładnione lub zniszczone, decydują o jego sprawności bojowej.

W zależności od rozmiaru i rozmieszczenia w terenie wszystkie obiekty można podzielić na:

• obiekty punktowe;
• obiekty powierzchniowe;
• obiekty linearne.

Obiekty punktowe

Mają jeden lub kilka elementów rozmieszczonych w sposób zwarty (np. rakieta na stanowisku startowym).

Obiekty powierzchniowe

Składają się z kilku elementów rozmieszczonych w pewnym oddaleniu od siebie, co wyklucza porażenie więcej niż jednego z nich jednym pociskiem rakietowym średniej mocy (np. stanowisko dowodzenia związku taktycznego).

Obiekty linearne

To te, których długość jest co najmniej dwa razy większa od szerokości (np. kolumna wojsk).

Uwaga: mosty należy traktować jako obiekty punktowe.

Pod względem ruchliwości obiekty dzielą się na:

• ruchome;
• stacjonarne (mało ruchliwe).

Obiekty ruchome

To te, które mogą zmieniać swe położenie w krótkim czasie, czyli w ciągu kilku minut lub kilku godzin (np. artyleria rakietowa). Obiekty te należy śledzić ciągle lub kontrolować okresowo.

Obiekty stacjonarne

To te, których położenie nie ulega zmianie lub też przebywają w jednym i tym samym miejscu w ciągu dłuższego czasu (np. bazy morskie, lotniska polowe),obiekty te dokładnie rozpoznaje się już w czasie pokoju.

W zależności od roli, jaką obiekty odgrywają, w operacji lub walce dzielimy je na:

• strategiczne;
• operacyjne;
• taktyczne.

Do obiektów taktycznych zaliczamy elementy ugrupowania bojowego przeciwnika, elementy rzeźby i pokrycia terenowego oraz inne ważne obiekty w taktycznej strefie działań bojowych. Będą to przykładowo:

• bataliony wszystkich rodzajów wojsk;
• dywizjony artylerii i rakiet taktycznych;
• stanowiska dowodzenia brygad, dywizji.

W wyniku swej działalności (rozpoznania) w stosunku do każdego obiektu przeciwnika rozpoznanie powinno ustalić:

• charakter i sposób działania obiektu;
• jego rozmiary (powierzchnię);
• główne elementy składowe;
• najbardziej wrażliwe miejsca;
• dokładne współrzędne;
• sposób obrony i ochrony.

Źródła informacji dowódcy elementu rozpoznawczego

• Obserwacja własna
• Meldunki podwładnych
• Jeńcy, zabici, zbiedzy
• Ludność cywilna
• Mapy
• Dokumenty bojowe przeciwnika
• Rejony skażeń BMR
• Prognoza pogody
• Przełożony
• Emisje elektromagnetyczne
• Walczące pododdziały
• Niewypały, odłamki pocisków
• Rozpoznanie powietrzne
• Sąsiednie elementy rozpoznawcze
• Uzbrojenie i wyposażenie przeciwnika.

Za wiarygodne informacje rozpoznawcze można uważać takie wiadomości, które zostały uzyskane i potwierdzone z co najmniej dwóch niezależnych od siebie źródeł. A zatem o skuteczności rozpoznania decyduje przede wszystkim dokładność i wiarygodność uzyskanych informacji oraz terminowość rozumiana, jako zdobywanie, opracowywanie i ich dystrybucja w rzeczywistym czasie. Dlatego też rozpoznaniu stawia się takie podstawowe wymagania jak: celowość, ciągłość, aktywność, terminowość, operatywność, skrytość, wiarygodność i dokładność określania współrzędnych obiektów (celów) rozumianych, jako:

Celowość

Ścisłe podporządkowanie przedsięwzięć rozpoznawczych zamiarowi walki, skupienie wysiłku rozpoznania na najważniejszych kierunkach (w rejonach, na obiektach) i zapewnienie wykonania zadania bojowego.

Ciągłość

Nieustanne jego prowadzenie zarówno podczas przygotowania, jak i w toku walki, w dzień i w nocy, w każdej sytuacji oraz w różnych warunkach terenowych i atmosferycznych.

Aktywność

Uporczywe dążenie dowódców i sztabów organizujących rozpoznanie oraz prowadzących je pododdziałów i żołnierzy do zdobywania potrzebnych wiadomości w każdych warunkach, wszystkimi siłami i środkami stosując wszystkie dostępne sposoby.

Terminowość i operatywność

Zdobywanie i dostarczanie dowódcom, sztabom i wojskom danych rozpoznawczych w ściśle określonym czasie oraz szybkie ich analizowanie i ocenianie, aby można je było wykorzystać w czasie podejmowania decyzji do użycia środków rażenia oraz potęgowania i przenoszenia wysiłku rozpoznania, odpowiednio do zmiany sytuacji i zadań wykonywanych przez wojska.

Skrytość

Zachowanie w tajemnicy przedsięwzięć rozpoznawczych oraz dezorientowanie strony przeciwnej, co do rozmieszczenia i działań naszych sił i środków rozpoznania, a także kierunków skupienia ich głównego wysiłku.

Wiarygodność

Zdobywanie wiadomości rozpoznawczych, odpowiadających faktycznej sytuacji, a także wykrycie i dokonanie oceny rzeczywistych i pozornych działań oraz obiektów strony przeciwnej.

Dokładność określania współrzędnych obiektów (celów) – ustalenie ich miejsca rozmieszczenia z dopuszczalnymi błędami, przyjmowanymi w planowaniu użycia środków rażenia i wynoszącymi dla moździerzy i artylerii lufowej 25 m.

Osiąga się ją przez:

• użycie nowoczesnych środków technicznych i sposobów rozpoznania;
• właściwy poziom wyszkolenia stanów osobowych prowadzących rozpoznanie.