Stanowiska budowane podczas walki

Stanowiska ogniowe

Stanowiska ogniowe obierają i wykonywają w terenie poszczególni strzelcy lub obsługi broni podczas walki, albo też przygotowuje się je zawczasu. Ich rodzaj i wymiary są zależne od warunków bojowych, terenu i gleby.
Podane ryciny i wymiary są wzorem i służą jako przykład, wskazując ogólne zasady wykonania.
Wnęk dla leżących (ryc. 19) kopie strzelec leżąc przy krótkim zatrzymaniu się podczas walki. Jako pierwsze podparcie dla kb i zasłona może służyć tornister, worek z ziemią lub jakikolwiek przedmiot terenowy. Strzelec zaczyna okopywać się od przodu, stwarzając oparcie dla karabina i osłonę dla siebie. Następnie czołgając się w tył, wygrzebuje dołek o szerokości około 0,50 m, wyrzucając ziemię przed siebie oraz na boki, aby stworzyć przedpiersie chroniące go przed pociskami i umożliwiające strzelanie. Przedpiersie powinno być płaskie, z lekkim spadkiem do przodu i na boki. Tylną część dołu, na nogi, wkopuje się nieco głębiej; ziemię stamtąd wyrzuca się w tył, tworząc niskie zaplecze, chroniące przed krótkimi strzałami z własnych stanowisk tyłowych oraz odłamkami pocisków.
Wyrzuconą ziemię starać się zamaskować, upodobniając ją do otaczającego terenu. Wnęk maskuje się przez pokrycie płachtą namiotową lub kocem.

Dół strzelecki dla klęczących (skulonych lub siedzących) (ryc. 20) wykonywa się, jeśli jest przewidziane dłuższe zatrzymanie się na zajętych stanowiskach, przez pogłębienie wnęki dla leżących.
Wykonywa się dół jak wnęk dla leżących, z tą różnicą, że czołganie się w tył nie jest potrzebne. Z ziemi wykopanej tworzy się przedpiersie i osłony boczne. Głębokość dołu dla klęczących powinna wynosić co najmniej 0,50 m. Maskowanie jak wnęki dla leżących. Doły dla klęczących są niewygodne w dłuższym użyciu, przeto jeśli tylko warunki na to pozwolą, należy je pogłębić.

Dół strzelecki dla stojących (ryc. 21) powstaje przez pogłębienie dołu dla klęczących. Wydobytą ziemię strzelec wyrzuca w tył, tworząc zaplecze. Maskowanie jak wnęki dla leżących.
Jeśli doły strzeleckie dla stojących są wykonane poza obrębem ognia, to wówczas kopie się je (przy użyciu dużej łopaty stojąc) w sposób następujący: wąską bruzdą zaznacza się przednią ścianę, a potem cały narys kopanego dołu, po czym kopie się go, robiąc przede wszystkim oparcie dla karabina, które następnie rozszerza się w przedpiersie i ochrony boczne, wreszcie w zaplecze. Ziemię należy wydobywać warstwami tak, aby w każdej chwili dół mógł być wykorzystany jako stanowisko ogniowe. Po wykończeniu dołu należy go zamaskować.

Przy długim zatrzymaniu na stanowiskach lub przy budowie ich poza obrębem ognia, buduje się doły strzeleckie dla stojących pogłębione (ryc. 22).

Osiąga się to przez poszerzenie dołu do tyłu (przednia ściana i przedpiersie nie naruszone) oraz pogłębienie go tak, aby całkowicie osłaniał znajdujących się w nim strzelców. Przednia część dna pozostaje na poprzednim poziomie, tworząc stopień strzelecki. Wydobytej ziemi używa się do poszerzenia i podwyższenia zaplecza.
W celu wprowadzenia w błąd przeciwnika i utrudnienia mu rozpoznania stanowisk karabinów maszynowych, pożądane jest, aby grupki złożone z 2- 3 strzelców, okopując się, tworzyły wspólny dół strzelecki (ryc. 23).

Doły jako stanowiska ręcznych i lekkich karabinów maszynowych nie różnią się niczym od zwykłych dołów strzeleckich.
Szczególnie jako stanowiska dla tej broni nadają się doły dla 2- 3 strzelców; upodobnione do dołów strzeleckich nie zdradzają broni maszynowej.

Doły jako stanowiska dla ciężkiego karabina maszynowego (ryc. 24) powstają w ten sposób, że wyznacza się w terenie zasadniczy kierunek strzału przez wytrasowanie linii A- B. Na linii tej należy określić punkt, nad którym będzie się znajdował środek podstawy, a w odległości 0,75 m od tyłu punkt C, przez który będzie przechodziła tylna krawędź stołu dla karabina. Przez punkt C przeprowadza się linię CD prostopadłą do zasadniczego kierunku strzały; w odległości 0,50- 0,60 m w lewo od linii A- B przeprowadza się linię F- G równoległą do zasadniczego kierunku strzału. W dwóch kątach przeciwległych, utworzonych przez linię FG i CD, wykonywa się dwa doły strzeleckie dla klęczącego lub stojącego; przy dalszej rozbudowie, jeżeli czas na to pozwala, doły te należy połączyć ze sobą rowem do pełzania lub łączącym. Karabin na stanowisku ustawia się w najniższym położeniu strzeleckim tak, aby wysokość lufy nad poziomem przedpiersia wynosiła 10- 15 cm.
Doły jako stanowiska ciężkiego karabina maszynowego powinno się upodobnić do zwykłych stanowisk strzeleckich.
Przy karabinie maszynowym okopuje się celowniczy i taśmowy.
Karabinowy okopuje się w takiej odległości od karabina maszynowego, aby mógł dobrze kierować jego ogniem. Reszta obsługi okopuje się w ten sposób, aby zapewnić należyte obsługiwanie karabina i dostateczny zapas amunicji. Maskowanie stanowiska osiąga się przez pokrycie osobno do tego celu przeznaczoną maską.

Doły jako stanowisko dla granatników (ryc. 25 i ryc. 26) różnią się od dołów strzeleckich tylko tym, że podłokietnik należy rozszerzyć do 0,70 m od przedniej ściany dołu tworząc stół do ustawienia sprzętu. Jako stanowisko dla granatnika może służyć wnęk strzelecki dla leżącego; wtedy granatnik stawia się na dnie.
Przy obsługiwaniu granatnika przez 2 strzelców należy używać, jako stanowiska dołu na 2 strzelców z wycięciem w przedniej ścianie dla ładowniczego w celu wygodniejszego obsługiwania sprzętu (ryc. 26).

Na stanowiska dla granatników nadają się również rowy; należy jednak w tym wypadku poszerzyć podłokietnik do 0,70 i w razie potrzeby wykonać wcięcie dla ładowniczego.

Doły jako stanowiska dla moździerzy piechoty (ryc. 27) tworzą stanowisko właściwe t.j. dół dla moździerza oraz wnęki lub doły dla obsługi (ryc.28). W dole dla moździerza znajduje się
celowniczy i ładowniczy; działonowy okopuje się w takiej odległości od moździerza, aby mógł kierować jego ogniem. Reszta obsługi okopuje się w ten sam sposób, aby zapewnić należyte obsługiwanie moździerza i dostateczny zapas amunicji.

Stanowiska moździerzy nie powinny się różnić od stanowisk strzeleckich. Maskowanie stanowiska osiąga się przez pokrycie specjalnie do tego celu przeznaczoną siatką kobiercową.

Stopniowa rozbudowa stanowisk ogniowych

Rozrzucone w terenie doły strzeleckie dla pojedyńczych strzelców są najprostszym rodzajem osłony i ochrony, lecz nie zapewniają one w dostatecznym stopniu dowodzenia, zaopatrywania w amunicję i żywność, usuwania rannych i t.p.
W razie dłuższego zatrzymania się na zajętych stanowiskach, następuje ich rozbudowa przez łączenie dołów strzeleckich w gniazda dla drużyn. Doły łączy się początkowo rowami do pełzania, które stopniowo pogłębia się do normalnego przekroju.
Przez połączenie gniazd ze sobą i tyłami rowami łączącymi, ułatwia się dowodzenie, zaopatrzenie i rozprasza się ogień nieprzyjacielski.
Celem zmniejszenia skutków ognia artyleryjskiego, oraz zabezpieczenia rowów przed ogniem podłużnym, nadaje się im zarys wężykowaty o odcinkach prostych, długości 5- 10 m. Dalsza rozbudowa polega na założeniu przeszkód, wybudowaniu schronisk, stanowisk obserwacyjnych i przystosowaniu rowów do dłuższego w nich pobytu.

Rowy do pełzania (ryc. 29) służą do zapewnienia ukrytych połączeń pomiędzy stanowiskami i tyłami. Kopie się je, jeśli teren nie pozwala na ukryte komunikowanie się. Są one łatwe do zamaskowania, proste, i szybko się je buduje.

Strzelec rozpoczynając kopanie rowu do pełzania, wykopuje płaskie wgłębienie w kierunku, w którym ma prowadzić rów, po czym czołga się, kopie i posuwa się naprzód. Każdy strzelec łączy się rowem ze swym sąsiadem z prawej strony. Wyrzuconą ziemię rozsypuje się płasko od strony przeciwnika jako osłonę i ochronę, starając się ją upodobnić do otaczającego terenu.
Przez pogłębienie rowów do pełzania powstają rowy łączące o pełnym przekroju lub głębokie (ryc. 30), które są niezbędne w razie ustalenia się pozycji.

Rowy łączące są trudne do zamaskowania; dlatego przy ich budowie wykorzystuje się wszelkie zasłony i maski naturalne, przeprowadza obok stanowisk, które należy ukryć, przedłuża się je do stanowisk pozornych, lub wykonywa się części rowów łączących jako rowy do pełzania.

Stanowiska ciężkich karabinów maszynowych (ryc. 31) nie wolno łączyć rowami łączącymi.
Dla komunikacji można stosować wyjątkowo jedynie starannie zamaskowane rowy do pełzania, upodobnione do otaczającego terenu. Dla wykonania schroniska przednią ścianę dołu dla taśmowego należy rozszerzyć.

Stanowiska granatników można połączyć rowem łączącym, jeśli zmusza do tego teren. Stanowiska te w czasie rozbudowy należy upodobnić do stanowisk strzeleckich. Przy granatniku dla zapewnienia lepszej obsługi sprzętu powinien się znajdować w dole celowniczy i ładowniczy. Sekcyjny okopuje się w takiej odległości, aby mógł dobrze kierować ogniem.

Stanowiska moździerzy piechoty. Jeżeli teren nie pozwala na ukryte donoszenie amunicji, należy wnęki lub doły łączyć rowami tak, aby je upodobnić do stanowisk strzeleckich. Schroniska dla obsługi nie należy budować przy dole dla moździerza, lecz przy dołach dla obsługi lub rowach łączących.
Jako stanowiska dla moździerzy mogą również służyć rowy (co pozwala na częste i skryte zmiany stanowisk) lub miejsca niewidoczne dla nieprzyjaciela np. wgłębienia, przeciw stoki.

Rozbudowa lejów po pociskach

Leje po pociskach artyleryjskich dają dobrą ochronę i powinny być wykorzystywane jako stanowiska ogniowe; wymagają jednak nieraz przystosowania ich do tego celu.

Leje płytkie (0,50- 0,90 m) wykorzystuje się jako stanowiska dla leżących lub klęczących strzelców, bez przeróbek, po zrobieniu oparcia dla ręki. W razie potrzeby można je pogłębić, lub przedłużyć.

Leje średnie o głębokości do 1,40 m mogą być wykorzystywane jako stanowiska dla stojących (ryc. 32). Początkowo wykonywa się oparcie dla ręki, pozostawiając przedpiersie wysokości około 30 cm, następnie skopuje się łagodnie ściany leja, aby umożliwić strzelanie stojąc.

Leje głębokie (ponad 1,40 m) mogą być wykorzystane jako stanowiska po wykonaniu stopnia strzeleckiego i oparcia dla ręki (ryc. 33). Ziemi wydobytej używa się do poszerzenia przedpiersia, lub rozsypuje się wewnątrz leja.

Przystosowując leje jako stanowiska dla ciężkich karabinów maszynowych (ryc. 34) zwraca się uwagę na dokładną stabilizację karabina maszynowego. Przy lejach głębokich wykopanie stanowiska leżącego dla ciężkiego karabina maszynowego obok leja, wymaga mniej pracy, wykorzystując leje jako miejsca ukrycia dla obsługi w przerwach ogniowych.

Stanowiska przygotowane

Odziewanie.

Ściany rowów narażone są na zawalenie się wskutek dążenia ziemi do spadku naturalnego, silnych wstrząsów od wybuchu pocisków i deszczów. Dla zapobieżenia temu stosuje się odziewanie. Ze względu ma znaczną ilość materiału i pracy, oraz wrażliwość odzieży na ostrzeliwanie, odziewa się tylko to, co jest niezbędne, a więc przedewszystkim stopnie i przednią ścianę rowów strzeleckich. Na odcinkach poddanych działaniu silnego ognia artyleryjskiego nie stosuje się odziewania.
Dla ułatwienia naprawy uszkodzeń i zmniejszenia skutków ostrzeliwania, odzież drzewna powinna się składać z odcinków nie dłuższych niż 2 m, ze sobą nie związanych.
Do odziewania stosuje się materiał będący pod ręką. Przed odzianiem rowu przedtem wykonanego, należy go odpowiednio poszerzyć.
Do odziewania wyższych ścianek stosuje się: wiklinę, chróst, gałęzie. Nadają się do tego celu również: słoma, trzcina i sitowie, jednakże ze względu na łatwą palność używa się ich tylko w ostateczności.
Deski można stosować jedynie w dolnej części rowów.
Żerdzie mają zastosowanie jako materiał na kołki utrzymujące odzież przy ścianie, oraz na kołki kotwowe.
Drut gładki konieczny jest do kotwiczenia i wzmacniania odzieży.

Darnina jest wierzchnią warstwą ziemi porosłej trawą.
Darniny do odziewania przedpiersia i naprawy wyłomów używa się w postaci cegiełek o wymiarach 30x 40 cm, grubości 10 cm (ryc. 73);
Aby nie demaskować stanowisk, nie należy ciąć darniny w ich pobliżu.
Do cięcia darniny wyznacza się zastęp 5 ludzi, którzy przy użyciu noża i łopaty do darni przygotują 120 kostek na godzinę.

Worki na ziemię używane są do odziewania przedpiersi, budowy strzelnic, naprawy wyłomów, barykadowania rowów, zamurowywania okien i drzwi przy przygotowywaniu budynków do obrony. Budowa odzieży jest bardzo łatwa i szybka. Odzież nawet całej ściany nie wymaga kotwiczenia, można ją zatem zakładać nie wychodząc z rowu.
Napełniony worek ma kształt cegiełki o wymiarach 25x 50x 15 cm; ciężar: 20- 25 kg (ryc. 74).

2 ludzi napełnia 60 worków na godzinę; najlepszym materiałem do napełniania worków jest piasek.

Kosze szańcowe służą do odziewania studzienek odwadniających, schowków na żywność i amunicję, oraz w celu umożliwienia przejścia czołgom i samochodom pancernym przez rowy, leje i t.p.
Są to walce bez dna o średnicy 0,6- 0,7 m, wysokości około 1 m (ryc. 75).

Powstają przez oplecenie wikliną kołków wbitych na 20- 30 cm w ziemię.

Faszyna ma zastosowanie przy odziewaniu stopni wyjściowych o krawędziach narażonych na uderzenia oraz przy budowie drenów odprowadzających wodę. W schronach można użyć faszyny, jako warstwy elastycznej, do budowy stropów.
Faszyna przedstawia walcowate pęki wikliny lub gałęzi o średnicy 25- 30 cm, skrępowane w kilku miejscach wicią lub drutem. Robi się ją w dwóch odmianach: 1- metrową do odziewania stopni i 2,5- metrową do drenażu stropów i t.p. (ryc. 76).

Odziewanie przedpiersia wykonywa się celem zamaskowania rowów.
Do zamaskowania przed obserwacją naziemną przedpiersie powinno być upodobnione do tła otaczającego. Jeśli maskuje się je darniną, należy kostki układać nieregularnie, jeżeli zaś darń na miejscu budowy jest spoista, można po nacięciu zwijać ją w rulony (o szerokości, 0,5- 1,0 m), które po wykończeniu przedpiersia rozwija się na górnej jego powierzchni (ryc. 77).

Przy odziewaniu darniną ścian rowów i t.p. ważne jest ułożenie i powiązanie ze sobą poszczególnych cegiełek, które muszą ściśle do siebie przylegać; szwy warstw wyższych nie powinny wypadać nad szwami warstw niżej położonych (ryc. 78). Odziana ścianka musi mieć pewne pochylenie. Wszystkie warstwy, z wyjątkiem górnej kładzie się trawą do dołu. Dolna warstwa leży wprost na ziemi. Do obcinania wystających części i równania ziemi najlepiej nadaje się toporek. Wydajność pracy: 3 ludzi odziewa darniną 9 m b. przedpiersia na godzinę.
Zły gatunek darniny wymaga stosowania kępek darniny o nieforemnych kształtach.
Przy odziewaniu darniną wyższych ścianek, wbija się dla wzmocnienia odzieży po ułożeniu 1- 2 warstw drewniane szpilki o długości około 30 cm.

Odziewanie workami z ziemią odbywa się znacznie szybciej niż darniną. Worki układa się bokiem ku skarpie (ryc. 78). Przy odziewaniu przedpiersia z rowu, doniesione zawczasu worki ustawia się pionowo jedne na drugich przy tylnej ścianie rowu.
Organizacja pracy; przy odziewaniu przedpiersia normalnej wysokości (30 cm)- zastępy 8 ludzi (z których: 1 układa warstwę dolną, 1 górną, 4 podaje worki, 2 dosypuje ziemię od strony przedpiersia i równa ją) odziewa 80m b przedpiersia na godzinę.
Przy odziewaniu wyższych ścian (np. wyłomów) worki układa się na przemian licem lub bokiem ku skarpie. Końce zawiązane daje się do wewnątrz, czyli ku ziemi.

Płotki są zasadniczym typem odzieży wykopów. Powstają one przez zasunięcie cienkich gałęzi poza kołki wbite przy ścianie w odstępie 0,4- 0,5 m (ryc. 79). Zamiast gałęzi można użyć: wikliny, słomy, trzciny i sitowia. Słomę zwija się w powrósła, trzcinę i sitowie kładzie się przylegającymi do siebie pęczkami.
Poziome żerdzie kotwujące nie mogą być dłuższe niż 2,5 m.
W miarę zakładania odzieży poza kołki, wolną przestrzeń między nią a ścianą, uszczelnia się ziemią. Uważać należy, aby końce prętów nie wystawały do rowu.
Przy odziewaniu nasypów gałęzie zakłada się pomiędzy dwa rzędy kołków.
Dla zapobieżenia pożarom oblepia się odzież z materiałów łatwopalnych rzadko rozrobioną gliną.
Organizacja pracy: – zastęp 5 ludzi (4 odziewa, 1 podaje materiał) założy 13- 18 m² płótna na godzinę.

Pleciaki (ryc. 80) stosuje się do odziewania skarp w gruncie bardzo sypkim i przy odbudowie zniszczonych rowów. Cechuje je trwałość i duża wytrzymałość na nacisk ziemi. Wymagają długiej wikliny oraz więcej czasu i materiału do wykończenia niż płotki. Pleciaki robi się o długości 2 m i wysokości 1,10 m.
Wykonanie pleciaka polega na opleceniu prętami wikliny kołków wbitych w odstępach 30- 40 cm. Pleciak powinien tworzyć spoistą całość.
Jeden pleciak (2,0x 1,10 m) wyrabia 3 ludzi w czasie około 1 godziny
. Pleciak przenośny po doniesieniu do rowu ustawia się przy ścianie, która ma być odziana, po czym wbija się nieco ukośnie kołki tak, aby wystawały około 10 cm ponad plecionkę. Po wbiciu kołków przywiązuje się u góry pleciaka poziomą żerdź i kotwiczy ją (zwykle w 3 miejscach). Ponieważ szczególnie słabymi miejscami pleciaków są ich styki, należy uszczelnić je i dobrze zakotwiczyć końce. Wolną przestrzeń między odzieżą a skarpą wypełnia się ziemią, liśćmi lub mchem.

Organizacja pracy przy zakładaniu pleciaków przenośnych: – zastęp 8 ludzi (2trzyma pleciak, 2 wbija kołki, 4 kotwiczy) założy 12 pleciaków na godzinę, czyli odzieje 12 m b ściany na godzinę.
Kotwiczenie odzieży. Aby zapobiec zawaleniu się odzieży pod naciskiem ziemi, płotki i pleciaki należy kotwiczyć do kołków odciągowych. Kołki te wbija się w ziemię ukośnie, na zewnątrz rowu, w odstępie 1,0- 1,5 m. Aby kołki nie obsunęły się wraz z ziemią, muszą być wbite w odległości równej co najmniej głębokości rowu od jego skraju.
Kołki odciągowe połączone są drutem z żerdzią kotwujacą, przywiązaną poziomo do górnego końca odzieży.
Drut kotwujący złożony jest w kilkoro i napięty przez skręcenie za pomocą kołeczka.
Szczególnie silne i staranne musi być kotwiczenie odzieży nasypów. Jeśli nasyp jest wyższy niż 1,0 m, do odzieży przywiązuje się żerdzie (u góry i pośrodku), po czym obie kotwuje się do kołków odciągowych, wbitych w stały grunt (ryc. 81).

Do odziewania nasypów są najlepsze worki z ziemią oraz pleciaki; w razie braku wikliny można stosować również płotki.

Jeśli odziewanie przeprowadza się jednocześnie z budową rowu, to odziewa się przednią ścianę wykopu i nasypu wspólnie, bez stopnia. W tym celu ziemię z wykopu wyrzuca się nieco dalej, a następnie w miarę odziewania nasypu, dosypuje się ją i ubija.
Decydując się na odziewanie należy przede wszystkim pomyśleć o odzianiu stopni strzeleckich. Odziewa się je deskami lub chróstem (wikliną).

Kołki wbija się:

• przy odziewaniu deskami co 70 cm (ryc. 79);
• przy odziewaniu chróstem co 40 cm (ryc. 42).

Odzieży stopni nie kotwiczy się, jeśli jednak kołki są zbyt krótkie, łączy się ich górne końce drutem z kołkami podtrzymującymi odzież przedniej ściany rowu.

Organizacja pracy:

• przy odziewaniu deskami 4 ludzi odziewa 30 m b stopni na godzinę;
• przy odziewaniu chróstem 5 ludzi (2 wbija kołki, 2 zakłada wiklinę, 1 podaje ją i
  uszczelnia odzież ziemią) odziewa 25 m b stopni na godzinę.

Do odziewania stopni wyjściowych z rowów strzeleckich używa się wałków faszyny o długości 1 m, grubości 30 cm. Wałki te umocowuje się przy pomocy kołków długości 60 cm, wbitych w ziemię poprzez faszynę (ryc. 82).

Wyjście o 5 stopniach odziewa 3 ludzi w ciągu 12- 15 minut.
Naprawa uszkodzeń w odzieży i wyłomów odbywa się w razie zawalenia się pleciaka przez postawienie go z powrotem i zakotwiczenie lub ustawienie nowego, przy płotku przez uzupełnienie brakującej części. W razie braku koniecznych materiałów (kołki, wiklina, chróst, drut) naprawia się wyłomy workami z ziemią (ryc.83).

Odziewanie, wydajność pracy oraz zapotrzebowanie materiałów