Pojęcia ogólne i klasyfikacja zasadzek

Pododdziały wielkości drużyny, plutonu w walce rozpatrywane są przede wszystkim jako część bądź element ugrupowania większych pododdziałów. Do samodzielnego prowadzenia walki nie są one predysponowane. Istnieją jednak możliwości skutecznego ich wykorzystania w ramach tzw. „małej taktyki”. Działając jako patrole, grupy wypadowe bądź w zasadzce przy maksymalnym uzyskaniu zaskoczenia mogą skutecznie oddziaływać na znacznie silniejszego przeciwnika.
Zasadzka jest jedną z form „małej taktyki”, polega na skrytym, zaskakującym działaniu pododdziałów, przygotowanym jako pułapka na kierunku oczekiwanego ruchu przeciwnika.
Najczęściej celem zasadzki jest schwytanie jeńców, zdobycie dokumentów bojowych, nowych wzorów uzbrojenia, zadanie przeciwnikowi strat, opóźnienie jego przegrupowania. Zasadzki organizuje się we wszystkich rodzajach działań taktycznych w dowolnej porze roku i doby, bez względu na pogodę. Miejsce zasadzki może znajdować się w ugrupowaniu przeciwnika, w terenie czasowo niezajętym oraz w ugrupowaniu wojsk własnych.
W zależności od warunków, zwłaszcza czasu przeznaczonego na organizację, zasadzki mogą być doraźne lub planowane. Możliwość przewidywania działania przeciwnika oraz swoboda przygotowania działania wskazują iż w ugrupowaniu przeciwnika będziemy zmuszeni stosować głównie zasadzki doraźne. Natomiast w terenie czasowo niezajętym i w ugrupowaniu wojsk własnych przeważać będą zasadzki planowe. W zależności od celu i sposobu przeprowadzenia zasadzki mogą być: ciche (bez ognia i walki), ogniowe (nawała ogniowa na przeciwnika), chwytające (połączenie ognia z niespodziewanym uderzeniem). Zasadzki ciche organizuje się głównie na obiekty małe (łącznicy, pojedyncze pojazdy itp.). Zasadzki ogniowe wykonuje się zazwyczaj na obiekty większe i silnie chronione oraz na obiekty znajdujące się w pewnym oddaleniu od kierunku działania pododdziału. Jeżeli teren z jednej strony pozwala na skryte rozmieszczenie zespołu uderzeniowego (chwytającego) w niewielkiej odległości od miejsca przemieszczania się przeciwnika, a z drugiej strony uniemożliwia on lub utrudnia przeciwnikowi manewr, stosuje się zasadzki chwytające.
Ze względu na wielkość pododdziału wyznaczonego do zasadzki oraz pojemności obszaru zasadzki można podzielić na punktowe i rejon zasadzek.
Bez względu na rodzaj czy też typ zasadzki wspólnym czynnikiem dla zasadzki jest obiekt, którego cechą charakterystyczną jest to, iż znajduje się w ruchu. Daje to możliwość ocenienia kierunku ruchu przeciwnika i określenia miejsca zasadzki.

Powodzenie zasadzki i jej skuteczność zależą od:

– zaskakującego i niespodziewanego dla przeciwnika rozpoczęcia akcji,
– błyskawicznego jej przebiegu,
– zgranego, przemyślanego i bezpiecznego wycofania się,
– maskowania wszystkich przedsięwzięć w toku organizowania zasadzki i wyczekiwania na przeciwnika.

Miejsce zasadzki, jej struktura i ugrupowanie

Duże znaczenie dla skuteczności i powodzenia działania zasadzki ma umiejętne wykorzystanie terenu i wybór miejsca. Teren odgrywa decydującą rolę w czasie skrytego podchodzenia i zajmowania stanowisk, prowadzenia skutecznego ognia oraz odejścia zespołów po akcji. O wyborze miejsca zasadzki powinny decydować następujące czynniki:
– możliwość osiągnięcia zaskoczenia,
– możliwość ukrycia własnych sił oraz zapewnienie im ochrony przed ogniem przeciwnika,
– możliwość prowadzenia ognia z jak najbliższej odległości,
– konieczność kanalizowania ruchu przeciwnika.

Czynnikiem najważniejszym, decydującym o miejscu zasadzki jest prawdopodobieństwo pojawienia się w nim przeciwnika. Podstawą do określenia miejsca zasadzki są wnioski z oceny sytuacji, a przede wszystkim z oceny przeciwnika i terenu.
Dogodnymi miejscami zasadzek są:
– w terenie równinnym: drogi przylegające do jezior, ściany lasu, groble, zakręty na drodze,
– odcinki dróg w zagłębieniu terenowym,
– w terenie lesistym: wąskie przesieki, skrzyżowania dróg leśnych, polany, obszary podmokłe, cieśniny itp.,
– w terenie zabudowanym: skrzyżowania ulic, wąskie uliczki, ulice biegnące wzdłuż kanałów lub rzek, parki miejskie itp.
Miejsce, rejon zasadzki tworzą poszczególne jej elementy i urządzenia składające się na strukturę zasadzki.

Elementy struktury zasadzki są w zasadzie stałe i jednakowe dla wszystkich jej typów i rodzajów. Należą do nich:
– rejon wyjściowy
– rejon wyczekiwania
– rejon zbiórki po wykonaniu zasadzki
– drogi dojścia i wycofania
– stanowiska poszczególnych elementów i zespołów ugrupowania bojowego zasadzki
– strefa śmierci (odcinek ostrzału i uderzenia)
– odcinki (punkty) zapór inżynieryjnych (grupy min, zawały, barykady, osypiska, niszczenia)

Wybór miejsca na zasadzkę

Dobre miejsca na zasadzkę to:
· znane szlaki przeciwnika
· punkty czerpania wody, magazynowania żywności lub polowe składy amunicji
· linie odwrotu przeciwnika
· miejsca skąd pobierane jest drewno/roślinność (na opał, budulec lub maskowanie)
Podczas wybierania miejsca na zasadzkę należy wziąć pod uwagę następujące czynniki:
· strefa śmierci musi być wystarczająco duża żeby pomieścić spodziewanego przeciwnika
· patrol musi mieć dobre pola ognia i obserwacji w strefę śmierci
· skrzydła zasadzki muszą być dobrze pokryte obserwacją i ogniem – zarówno ze względu na
bezpieczeństwo jak i na wczesne ostrzeganie o zbliżającym się przeciwniku.
· wybrane miejsce musi oferować dobry kamuflaż ale nie do tego stopnia żeby utrudniał on kontrole
nad patrolem lub utrudniał komunikację
wybrane miejsce musi oferować dobrą drogę odwrotu i zabezpieczenie tyłów zasadzki

Zasadzka to najbardziej agresywna metoda zwalczania przeciwnika. Umożliwia likwidacją znacznych sił niewielkim środkami.
Istnieją dwa rodzaje zasadzki:
natychmiastowa zasadzka
zaplanowana zasadzka

Natychmiastowa zasadzka – jest wykonywana z minimalnym przygotowaniem jako rezultat akcji przeciwnika. Może zostać wykonana jako element oderwania się od przeciwnika żeby spowodować u niego dodatkowe straty powodujące odpuszczenie pościgu. Sukces natychmiastowej zasadzki polega na dobrym przygotowaniu, inicjatywie dowódcy, wyborze terenu, agresywności i pracy zespołowej. Przykładowy przebieg natychmiastowej zasadzki jest następujący:

Patrol przemieszcza się równolegle do drogi. W pewnym momencie na drodze pojawia się oddział nieprzyjaciela który przemieszcza się nie stosując żadnych środków bezpieczeństwa. D-ca podaje sygnał patrolowy – natychmiastowa zasadzka i rozmieszcza żołnierzy w tyralierze równolegle do drogi. Kiedy nieprzyjaciel zrówna się z pozycją oddziału, na komendę d-cy otwierany jest huraganowy ogień.

Sukces natychmiastowej zasadzki polega na szybkim rozmieszczeniu środków ogniowych w taki sposób aby mogły zostać skoncentrowane na przeciwniku.

Zaplanowana zasadzka – jest z góry zaplanowaną akcją, przećwiczoną i wykonaną jako oddzielna operacja w ramach patrolu. Zaplanowana zasadzka składa się z 3 elementów – patrol na miejsce zasadzki, zastawienie i wykonanie zasadzki oraz patrol powrotny z miejsca jej wykonania do bazy. Zaplanowana zasadzka może być:

1. Liniowa – oddział ustawiony jest w tyralierze oczekując na nadejście przeciwnika
2. Przestrzenna – oddział jest podzielony na grupy których ogień koncentruje się w wybranym punkcie
3. Mechaniczna – zasadzka jest wykonywana za pomocą zdalnie kierowanych środków ogniowych

Sekwencja zajmowania zasadzki

Po otrzymaniu rozkazu wykonania zasadzki dowódca wydaje rozkaz ostrzegawczy i rozpoczyna planowanie operacji. Po wyborze miejsca zasadzki na podstawie rozpoznania, mapy lub zdjęć lotniczych, wydaje szczegółowe rozkazy obejmujące dokładną trasę patrolową z bazy do miejsca założenia zasadzki. Rozkazy powinny zawierać:

Typ zasadzki

• indywidualną pozycję każdego żołnierza
• sektory ogniowe
• lokalizację bazy wypadowej
• lokalizację punktów zbiorczych RV
• akcję podczas zajmowania zasadzki
• metodę wyzwalania zasadzki – oraz metodę alternatywną
• żołnierzy wyznaczonych do przeszukiwania ciał
• plan zwodzenia przeciwnika
• ustalone sygnały na:

1. nadejście przeciwnika
2. otwarcie ognia
3. zaprzestanie ognia
4. zabezpieczenia strefy śmierci
5. rozpoczęcia przeszukiwania
6. odwrót

Przygotowania i ćwiczenia próbne

Przygotowanie i przećwiczenie zasadzki jest niezbędne. Broń musi zostać sprawdzona, miny kierunkowe i wyposażenie specjalistyczne przygotowane. Każda zasadzka jest wykonywana według ustalonej procedury operacyjnej i jej trening nie może być zlekceważony. Wszystkie fazy; zajęcie pozycji, wystawienie min, ustawienie broni, inicjalizacja zasadzki, przeszukiwanie i odwrót muszą być odpowiednio przećwiczone.
Partol na miejsce zasadzki odbywa się według wszystkich normalnych zasad sztuki patrolowania.

Zajmowanie zasadzki

Podstawowa zasadzka ma postać liniowa. Składa się z 3 grup:
Ubezpieczenie skrzydłowe
Grupa szturmowa (killing group)
Ubezpieczenie tyłów

Przed zbliżeniem się do miejsca zasadzki, patrol zatrzymuje się w odległości około 200-150metrów w zależności od terenu i przyjmuje obronę okrężną. Manewr ten powinien być poprzedzony łamaniem tropu. Po 15 minutach, lub kiedy d-ca upewni się że partol nie został skompromitowany, patrol ustawie się w szereg w sekwencji zajmowania zasadzki. Zasadzka jest zawsze zastawiana w tym samym kierunku co podczas ćwiczeń, np.: od lewej do prawej:
Ubezpieczenie tyłów
Ubezpieczenie lewoskrzydłowe
Grupa szturmowa
Ubezpieczenie prawoskrzydłowe

Dochodząc na miejsce zasadzki, grupa ubezpieczenia tyłów zatrzymuje się w centralnej pozycji i d-ca rozprowadza grupy na swoje stanowiska. Istotna jest minimalizacja ruchu na miejscu zasadzki w celu maksymalnego zachowania naturalnego środowiska. Sierżant/zastępca d-cy znajduje się w grupie ubezpieczenia tyłów i ma za zadanie utrzymywać łączność z wyższym szczeblem dowodzenia, oprócz zadania ubezpieczenia tyłu zasadzki.

INICJACJA ZASADZKI

Zasadzka jest planowana na ściśle określony rozmiar przeciwnika. To znaczy że jeżeli w zasadzkę wejdzie jeden żołnierz przeciwnika to nie ma sensu jej inicjować i kompromitować (zależy oczywiście od rozkazów operacyjnych). Natomiast jeżeli przez zasadzkę przejdzie dywizja z czołgami to jej inicjacja była by samobójstwem. Generalnie można przyjąć że pluton jest w stanie zabić oddział liczący do 15, maksymalnie 30 żołnierzy przeciwnika w zasadzce liniowej. Jak zawsze w każdym działaniu zależy to od przeciwnika, terenu i rozkazów.

Zasadzka jest zawsze inicjowana przez d-cę oddziału przy użyciu środka maksymalnego rażenia – najczęściej odpaleniem min claymore. D-ca otrzymuje sygnał nadejścia przeciwnika od swoich ubezpieczeń skrzydłowych za pomocą sygnału radiowego (double click) lub za pomocą linki komunikacyjnej – bardzo skuteczna i preferowana metoda. D-ca musie określić rozmiar grupy przeciwnika (jeżeli nie ma informacji od ubezpieczenia skrzydłowego oraz moment inicjacji.

Każdy żołnierz natychmiast w momencie inicjacji otwiera ogień w strefę śmierci według swoich rozkazów ogniowych. Typowy rozkaz ogniowy dla KM to 200 sztuk amunicji a dla strzelców 60 sztuk. Niektórzy d-cy praktykują zasadę że dwóch strzelców wstrzymuje się od ognia “na wszelki wypadek” – po zakończeniu kanonady maja oni pełne magazynki, w innym przypadku całej obsadzie zasadzki kończy się w tym samym momencie amunicja. Co jest niezdrowa sytuacją.

Oświetlenie zasadzki.

W tym momencie warto wspomnieć o oświetleniu. W niektórych przypadkach konieczne jest oświetlenie strefy śmierci. Najstarsza metodą jest użycie odpowiednio zamaskowanych flar magnezowych które są odpalane równolegle z minami kierunkowymi. Należy pamiętać o ich odpowiednim ekranowaniu – najlepiej do tego celu użyć pojemników na racje 10-osobowe wykonanych z cienkiego metalu. Flary magnezowe świecą w promieniu 360 stopni i należy je ekranować od strony wojsk własnych żeby ich nie oślepić. Minusem flar jest to że pala się intensywnie przez około 90 sekund a potem gasną. Niemal zawsze wywołują lokalny pożar i są widoczne z 30 kilometrów.

Drugim sposobem jest użycie specjalnych lamp tzw. “Ambush Light” – są to po prostu ciężkie latarki akumulatorowe odpalane zdalnie za pomocą rozwijanego przewodu. Ich minusem jest to że trzeba je zabrać po zakończeniu przeszukiwania ciał i są stosunkowo ciężkie. Natomiast plusem to że świecą znacznie dłużej niż flary magnezowe, nie wywołują pożarów i można je wyłączyć. Są widoczne z dystansu 10km.

Grupa Przeszukująca

Grupa poszukująca ma za zadanie przeszukanie przeciwnika zniszczonego w zasadzce w celu zebrania informacji. Grupa składa się z elementu przeszukującego i osłaniającego. Element przeszukujący musi być wyposażony w światło. Przed podejściem do każdego ciała oddaje dwa strzały kontrolne z odległości bezpośredniej. Po zakończeniu przeszukiwania ciał, d-ca grupy informuje o tym fakcie d-cę zasadzki który wydaje rozkaz do odwrotu.

System stosowany przez jednostki piechoty US Army.
Zespoły przeszukujące działają w sekcjach dwuosobowych.

Procedura (SOP) PRZESZUKANIE:

1. Sekcja dwuosobowa zbliża się do zabitego.
2. Jeden z żołnierzy stanowi ubezpieczenie – staje od strony głowy zabitego, celując do niego z odległości ok. 3 metrów (zdj.1).
3. Drugi z żołnierzy zajmuje się przeszukaniem zabitego:
– odsuwa broń od zabitego,
– jeśli zabity leży twarzą do ziemi (na brzuchu, nie widać dłoni), przeszukujący kładzie się na nim wkładając dłonie pod niego (patrz zdj.2),
– przeszukujący odwraca zabitego na wznak, tak aby ubezpieczający sprawdził czy ten nie krył pod sobą odbezpieczonego granatu,
– jeśli jest granat, ubezpieczający krzyczy “GRANAT!”, sam zalega zaś przeszukujący przykrywa ciałem zabitego aby przyjęło większość wybuchu,
– jeśli nie ma granatu, ubezpieczający krzyczy “CZYSTO!”, zaś przeszukujący rozbiera zabitego z oporządzenia i przeszukuje go dokładnie,
– po przeszukaniu oporządzenie i broń składa się w jedno miejsce w celu zniszczenia (zdj.3) (jeśli nie ma innych zaleceń) i wykonuje dalsze czynności wg.

SOP ZASADZKA

Na schemacie widoczny wariant zasadzki z szczeliną w strefie śmierci. Szczelina służy do ocalenia 1-2 przeciwników w celu ich obezwładnieniu do dalszych przesłuchań i zdobycia informacji wywiadowczej.

UWAGA !
1. Jeśli zabity leży na wznak wykonujemy tylko przeszukanie.
2. Po wybuchu granatu, jeśli są ranni, do działania przystępuje zespół medyczny.

Odwrót z zasadzki

Po zakończeniu przeszukiwania ciał i powrocie grupy poszukiwawczej d-ca daje sygnał do odwrotu z zasadzki. W zależności od sytuacji taktycznej w tym momencie są odpalane miny kierunkowe na ubezpieczeniach skrzydłowych i tylnym. Jest to szybsze niż szukanie i zwijanie min w nocy. Oddział wycofuje się w odwrotnej kolejności w stosunku do zajmowania zasadzki. W kolumnie przechodzi przez sierżanta lub zastępcę d-cy gdzie jest liczony. Jeżeli stan osobowy się zgadza, oddział rozpoczyna patrol z powrotem do bazy, lub w inne ustalone miejsce. W praktyce patrol powrotny będzie z reguły odbywał się w kolumnie ze względu na ograniczoną widoczność (większość zasadzek odbywa się w nocy) i na tempo marszu, oddalające oddział od miejsca zasadzki w najszybszym tempie.

Od momentu inicjacji do momentu odwrotu nie powinno upłynąć więcej niż 3 minuty. Dobrym wskaźnikiem jest dopalenie się flar magnezowych jeżeli zostały użyte.